Για το Τμήμα Ισλαμικών Σπουδών στη Θεολογικὴ σχολὴ του ΑΠΘ... καθηγητής του ΑΠΘ Δημήτριος Τσελεγγίδης

Ένας περίεργος θόρυβος (με ενδείξεις πολιτικής παρέμβασης,  ενδεχομένως και σιωπηρής συμφωνίας με την Τουρκία) έχει ξεκινήσει από κάποιους κύκλους τις τελευταίες εβδομάδες στη Θεσσαλονίκη σχετικά με το ενδεχόμενο οι ισλαμικές σπουδές να εισαχθούν σε κάποια ή κάποιες θεολογικές σχολές στην Ελλάδα. Ολα αυτά τη στιγμή που οι γείτονες Τούρκοι κρατάνε επί δεκαετίες κλειστή τη Χάλκη και τον τελευταίο καιρό, με δηλώσεις του ίδιου του Ερντογάν, θέτουν ανοιχτά θέμα μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Στις 18 Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη μια εκδήλωση με θέμα «ισλαμικές σπουδές στη θεολογική πραγματική ανάγκη ή πολιτικός σχεδιασμός παίγνιο»; Κάποιες εβδομάδες νωρίτερα, και πιο συγκεκριμένα στις 28 Ιανουαρίου 2014 στη μηνιαία σύναξη των εφημερίων της Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης δημοσιοποιήθηκε ένα ψήφισμα των ιερέων της μητρόπολης οι οποίοι εξέφρασαν την αντίθεσή τους στο θέμα.

Η «δημοκρατία» επικοινώνησε με τον καθηγητή στη Θεολογική Σχολή του ΑΠΘ Δημήτρη Τσελεγγίδη, ο οποίος συμμετείχε ως ομιλητής στην παραπάνω συζήτηση και παρακολουθεί στενά το ζήτημα. Ο κ. Τσελεγγίδης αναφέρθηκε αρχικά στο πώς ξεκίνησε η υπόθεση, λέγοντας: «Το πρόβλημα ανακινήθηκε από την ίδια την Πολιτεία, δηλαδή το υπουργείο Παιδείας, το οποίο έστειλε σχετικό έγγραφο στις θεολογικές σχολές. Ομως σε αυτό το κάλεσμα δεν ανταποκρίθηκαν το Πανεπιστήμιο των Αθηνών ούτε η δική μας κοσμητεία. Ανταποκρίθηκε μόνο το Τμήμα Θεολογίας. Το αίτημα ήταν να δημιουργηθεί ένα Τμήμα Μουσουλμανικών Σπουδών, το οποίο θα ήταν τετραετούς φοιτήσεως και θα οδηγούσε σε ξεχωριστό πτυχίο, κάτω από τη σκέπη του δικού μας τμήματος. Ο σκοπός αυτού του τμήματος ήταν να καταρτίσει θεολογικώς τους μουσουλμάνους διδασκάλους του μαθήματος των θρησκευτικών στην Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση για τις ανάγκες της μειονότητας στη Θράκη. Το ερώτημα που προέκυψε, όμως, ήταν ποιοι θα διδάξουν, αφού τα μαθήματα θα γίνονταν σε μουσουλμάνους. Το υπουργείο Παιδείας έδωσε σε αυτό το αίτημα έναν εθνικό χαρακτήρα. Αυτό ήταν το περιτύλιγμα του πράγματος, του οποίου το περιεχόμενο δεν μπορεί να αμφισβητήσει κανείς. Αυτό, όμως, ενέχει κάποια ουσιαστικά προβλήματα. Το ένα είναι, πώς μπορούσαμε εμείς να υποστηρίξουμε μουσουλμανικές σπουδές; Και εννοώ επιστημονικώς. Το δικό μου λοιπόν επιχείρημα, και όχι μόνο, είναι ότι εμείς είμαστε μια ορθόδοξη Θεολογική Σχολή και η επιστημονική μας κατάρτιση γίνεται με βάση την Αγία Γραφή και τη διδασκαλία των Πατέρων της Εκκλησίας μας, άρα δεν είμαστε σε θέση εμείς επιστημονικά να τους δώσουμε την ταυτότητα αυτή. Το Κοράνιο δέχεται πως ο Χριστός είναι άνθρωπος και ένας προφήτης κατώτερος του Μωάμεθ! Υπάρχουν λοιπόν εδώ προβλήματα και τεχνικά, αλλά και συνειδήσεως. Γι’ αυτό πρότεινα στη συγκεκριμένη περίπτωση το εξής. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει Τμήμα Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας έχει ανάλογο τμήμα, όπως και το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Γιατί λοιπόν θα έπρεπε να έρθει στη Θεσσαλονίκη η Σχολή, σε μια πόλη στην οποία δεν υπάρχει μειονότητα; Δεν υπάρχει σε καμία Θεολογική Σχολή στην Ευρώπη τέτοιο πρόγραμμα σπουδών, εισαγωγική κατεύθυνση μουσουλμανικών σπουδών, που να δίνει τέτοιο πτυχίο. Ούτε καν στο Ισραήλ όπου υπάρχει σημαντική μουσουλμανική κοινότητα». Στην ερώτηση της «δημοκρατίας» γιατί ορισμένοι επιμένουν για τη Θεσσαλονίκη, ο κ. Τσελεγγίδης απάντησε:

«Ειλικρινά δεν μπορώ να σας πω, γιατί δεν το κατανοώ. Είμαι στην επιτροπή καταρτίσεως των προγραμμάτων. Με κάλεσε ο μητροπολίτης κ. Ανθιμος στο γραφείο του, όπου βρισκόταν ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Παιδείας Γ. Καλατζής αλλά και ο διευθυντής του υπουργείου Εξωτερικών! Οταν ετέθη το θέμα, τους είπα ότι θα γίνουμε καταγέλαστοι στο διεθνές επιστημονικό κοινό και προέβαλα λόγους κοινωνικής αποδοχής αλλά και όλες τις πολιτικές προεκτάσεις. Η απάντηση του γενικού γραμματέα και του διευθυντή του υπουργείου Εξωτερικών σε αυτούς τους προβληματισμούς είναι ότι…  αδυνατούν να απαντήσουν. Ακούστηκε ακόμα ότι είναι σύμφωνοι με τη Σχολή οι τέσσερις Θρακιώτες Επίσκοποι. Αναρωτιέμαι (αν είναι αληθές αυτό), γιατί τότε δεν κάνουν στη Θράκη τη Σχολή από τη στιγμή μάλιστα κατά την οποία ο οικείος μητροπολίτης (Θεσσαλονίκης) δήλωσε την κάθετη αντίθεσή του».

Πιθανή προσφυγή στο ΣτΕ

Ως προς την εξέλιξη του θέματος από εδώ και πέρα φαίνεται ότι όλα είναι ανοιχτά, όπως δήλωσε ο κ. Τσελεγγίδης. «Στις 7 Μαρτίου, στη συνεδρίαση του Τμήματος Θεολογίας ήμασταν μόνο 6 κατά και 23 είπαν “ναι”. Οπότε, αφού ψηφίστηκε αυτό, προχωράει το αίτημα προς τη Σύγκλητο του πανεπιστημίου και μετά θα προωθηθεί στο υπουργείο Παιδείας με την προοπτική, αν προλάβει, (αφού όλοι οι “επάνω” λέγεται πως είναι θετικοί) τον Απρίλιο μάλλον θα μπει στα μηχανογραφικά! Πιθανότατα λοιπόν τον Σεπτέμβριο να έχουμε την είσοδο των πρώτων μουσουλμάνων φοιτητών στο τμήμα μας. Βέβαια υπάρχουν και σοβαρές αντίθετες απόψεις. Σε εκδήλωση που πραγματοποιήσαμε πριν από λίγες εβδομάδες, ο Επίτιμος Πρόεδρος του Αρείου Πάγου κ. Νικόπουλος ανέφερε ότι συνταγματικά είναι παράνομος αυτός ο νόμος. Αρα το θέμα δεν έχει λήξει εφόσον επίκειται προσφυγή ενδεχομένως στο Συμβούλιο της Επικρατείας» καταλήγει ο κ. Τσελεγγίδης.

Του Κώστα Παππά

(Δημοκρατία,15/03/2014 -Ένθετο  για την Ορθοδοξία)


πηγή

 aktines

Ομιλίες με θέμα...

Ὁμιλία μὲ θέμα 

“ΚΑΚΟΔΟΞΙΕΣ & ΜΕΘΟΔΕΙΕΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΙΑΝΩΝ”  διοργανώνει το Γραφεῖο ἐπὶ τῶν Αἱρέσεων & Παραθρησκείας τῆς Ἱ.Μ.Κηφισίας, Ἀμαρουσίου & Ὠρωποῦ στά πλαίσια τῶν καθιερωμένων ἀντιαιρετικῶν ὁμιλιῶν στὶς ἐνορίες τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. 

Ἡ ὁμιλία θὰ γίνει στόν Ἱ.Ν. Ἁγίας Βαρβάρας Μεταμορφώσεως

(Πλατεία Ἁγίας Βαρβάρας 1, 210-2814.063)

ΚΥΡΙΑΚΗ 30 ΜΑΡΤΙΟΥ

μετὰ τὸν Κατανυκτικὸ Ἑσπερινὸ (18.00)

+++++++++++++++++

Ὁμιλία τοῦ κ. Ἰωάννου Μηλιώνη, Εἰδικοῦ ἐρευνητοῦ τῆς Συνοδικῆς Ἐπιτροπῆς ἐπὶ τῶν Αἱρέσεων, μὲ θέμα: 

“ΕΙΝΑΙ Η ΓΙΟΓΚΑ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ-ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ;” 

διοργανώνει τό Γραφεῖο ἐπὶ τῶν Αἱρέσεων & Παραθρησκείας τῆς Ἱ.Μ.Κηφισίας, Ἀμαρουσίου & Ὠρωποῦ.

Ἡ ὁμιλία θὰ γίνει στόν Ἱ.Ν. Ἁγίας Βαρβάρας Μεταμορφώσεως

(Πλατεία Ἁγίας Βαρβάρας 1, 210-2814.063)

ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

μετὰ τὸν Κατανυκτικὸ Ἑσπερινὸ (18.00)

+++++++++++++++++

Ὁμιλία τοῦ κ. Δημητρίου Κόκορη γιά τούς Μάρτυρες τῆς Σκοπιᾶς, μὲ θέμα: 

“ΧΡΙΣΤΟΣ-ΑΜΝΟΣ-ΠΑΣΧΑ” 

διοργανώνει το Γραφεῖο ἐπὶ τῶν Αἱρέσεων & Παραθρησκείας τῆς Ἱ.Μ.Κηφισίας, Ἀμαρουσίου & Ὠρωποῦ.

Ἡ ὁμιλία θὰ γίνει στόν Ἱ.Ν. Ὑπαπαντῆς Σωτῆρος Ἀμαρουσίου 

(Πάρκο Νεαπόλεως & Ἐλευθερίας, 210-6854.122)

ΚΥΡΙΑΚΗ 6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ

μετὰ τὸν Κατανυκτικὸ Ἑσπερινὸ (19.00)

Η ΔΥΣΗ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ, ΕΜΕΙΣ ΤΟ ΣΥΚΟΦΑΝΤΟΥΜΕ

Ὅταν ὁ Ἀλεξανδρινός ποιητής Κωνσταντῖνος Καβάφης ἔγραφε γιά τόν «ἔνδοξο βυζαντινισμό μας», προφανῶς μιλοῦσε ἐπαινετικά γιά τήν ἱστορία καί τήν προσφορά τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας, τῆς Ρωμανίας. Ἀντιθέτως στήν ἐποχή μας ἔχει καθιερωθεῖ μία ἀρνητική χρήση τοῦ ὅρου «βυζαντινισμός» καί ὁρισμένοι Νεοέλληνες στρέφονται κατ' εὐθεῖαν στόν παποῦ μας-τήν Ἀρχαιότητα- ἀδιαφορῶντας γιά τόν πατέρα μας, τό Ἑλληνορθόδοξο Βυζάντιο. Ἡ διαφορά εἶναι ὅτι ὁ μέν Καβάφης γνώριζε Ἱστορία, ἐνῶ οἰ χλευάζοντες τό Βυζάντιο ἤ  δέν γνωρίζουν ἤ τήν μελετοῦν μέ παραμορφωτικούς φακούς. Ἀκόμη καί ἡ προσπάθεια τοῦ σκηνοθέτη Κώστα Γαβρᾶ νά δείξει ἄνευ τεκμηριώσεως ὅτι δῆθεν Χριστιανοί κατέστρεφαν τίς μετόπες τοῦ Παρθενῶνος, ἐντάσσεται στήν ἴδια φιλοσοφία. Ὁ σκοπός εἶναι νά δοθεῖ τό μήνυμα ὅτι ὅλα αὐτά ἔγιναν μέ τήν καθοδήγηση τῆς ἐπίσημης Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία δημιούργησε τό σκοταδιστικό, ὅπως τό βλέπουν, Βυζάντιο.             Περί τοῦ Παρθενῶνος ἀπήντησαν καί θά ἀπαντήσουν οἱ ἀρχαιολόγοι καί οἱ εἰδικοί τῆς ἐποχῆς. Προσωπικά θά ἤθελα μόνο μία ἐπισήμανση νά κάνω: Ἄν οἱ Χριστιανοί τῆς Βυζαντινῆς ἐποχῆς εἶχαν τόσο μεγάλο μένος μέ κάθε τι ἀρχαῖο, τότε θά ἄλλαζαν τό ὄνομα τῶν Ἀθηνῶν καί δέν θά ἄφηναν ἕνα ὄνομα πού αναφέρεται στήν Ἀθηνᾶ. Ὄχι μόνο σεβάσθηκαν τό ὄνομα, ἀλλά ἐπιπλέον τόν Παρθενῶνα τόν ὀνόμασαν «Παναγία ἡ Ἀθηνιώτισσα» καί τόν ἀφιέρωσαν στήν Θεοτόκο. Γενικότερα , ὅμως, περί τῆς πολιτιστικῆς προσφορᾶς τῆς Βυζαντινῆς μας Ρωμηοσύνης, ἔρχονται νά δώσουν τή μαρτυρία τους πολλοί ξένοι συγγραφεῖς, ἀπό τούς ὁποίους σήμερα θά παρουσιάσω δύο. Ἐπιλέγω τό βιβλίο τοῦ ἀμερικανοῦ Κόλιν Οὐέλλς «Σαλπάροντας ἀπ' τό Βυζάντιο - Πῶς μία χαμένη αὐτοκρατορία διαμόρφωσε τόν κόσμο» (1) . Καί τό ἔργο τοῦ Γάλλου καθηγητοῦ Συλβαίν Γκουγκενέμ μέ τίτλο «Ὁ Ἀριστοτέλης στό Μόν -Σαίν-Μισέλ» καί μέ ὑπότιτλο:  «Οἱ Ἑλληνικές ρίζες τῆς Χριστιανικῆς Εὐρώπης». (2) Εὐτυχῶς καί τά δύο βιβλία ἔχουν μεταφρασθεῖ στά ἑλληνικά καί μποροῦν νά βοηθήσουν κάθε συμπατριώτη μας, ὁ ὁποῖος καλοπροαίρετα ἐνδιαφέρεται νά μάθει ποιά και πόσο σημαντική ἦταν ἡ προσφορά τῶν Βυζαντινῶν προγόνων μας στόν παγκόσμιο πολιτισμό.             Ὁ νέος σέ ἡλικία Κόλιν Οὐέλλς σπούδασε ἀρχαία ἱστορία καί φιλολογία στίς ΗΠΑ καί ἔμαθε τό Βυζάντιο ἀπό ἕναν ἐξαίρετο δάσκαλο: Τόν διαπρεπῆ Ἕλληνα βυζαντινολόγο Σπύρο Βρυώνη. Στόν πρόλογό του ὁ συγγραφεύς σημειώνει: «Ἡ διάρθρωση τοῦ βιβλίου ἀπορρέει ἀπό δύο ἰδέες, πού καί οἱ δύο μαζί προσφέρουν ἕναν εὔκολο τρόπο γιά νά κατανοήσουμε τήν πολιτιστική κληρονομιά τοῦ Βυζαντίου. Ἡ πρώτη εἶναι ἡ δυαδική φύση τῆς παράδοσής του, ἡ ὁποία ἀντικατοπτρίζεται στόν ἐνστερνισμό τόσο τῆς χριστιανικῆς πίστης, ὅσο καί τοῦ ἑλληνικοῦ πνεύματος. Ἡ δεύτερη διαρθρωτική ἰδέα τοῦ βιβλίου συνίσταται ὅτι οἱ κληρονόμοι αὐτῆς τῆς δυαδικῆς παράδοσης ἦταν οἱ τρεῖς νεώτεροι πολιτισμοί πού ἀναδύθηκαν ἀρχικά σέ περιοχές οἱ ὁποῖες εἶχαν ἀποσπασθεῖ ἀπό τό Βυζάντιο: ὁ δυτικός, ὁ ἰσλαμικός καί ὁ σλαβικός κόσμος. Ὁ καθένας ἀπό αὐτούς τούς τρεῖς παγκόσμιους πολιτισμούς διαμορφώθηκε ριζικά ἀπό τό Βυζάντιο-ἀλλά ὁ καθένας ἦταν ἰδιαίτερα ἐπιλεκτικός ὅσον ἀφορᾶ τήν πλευρά τοῦ Βυζαντίου πού ἐπέλεξε νά ἐνστερνιστεῖ.  Αὐτό τό βιβλίο τιμᾶ τή ἐνεργητικότητα καί τόν δυναμισμό ἐκείνων τῶν νεαρῶν πολιτισμῶν, ὅπως ἐπίσης καί τόν ἐκπληκτικό πλοῦτο τοῦ βυζαντινοῦ πολιτισμοῦ» (σελ. xxvii).             Στήν πρώτη ἑνότητα ὁ Οὐέλλς ἐξηγεῖ πῶς τό Βυζάντιο μετέφερε στή Δυτική Εὐρώπη τήν ἀρχαιοελληνική γραμματεία καί σοφία. Στή δεύτερη μιλᾶ γιά τίς βυζαντινές ἐπιδράσεις στόν ἀραβικό καί μουσουλμανικό κόσμο. Στήν τρίτη ἑνότητα περιγράφει τήν διάδοση τῆς Ὀρθοδοξίας καί τοῦ ἑλληνορθοδόξου πολιτισμοῦ στόν σλαβικό κόσμο καί κυρίως στή Ρωσία. Ὁ Ἐπίλογος ἀφιερώνεται στόν «τελευταῖο βυζαντινό», τόν μοναχό Μιχαήλ Τριβώλη ἀπό τήν Ἄρτα, ὁ ὁποῖος δίδαξε πολλά στούς Ρώσους τόν 16ο αἰῶνα καί ἔμεινε γνωστός ὡς «Μάξιμος ὁ Γραικός». Δέν μπορεῖ, λοιπόν, νά ἦταν σκοταδιστικό τό Βυζάντιο, ὅπως τό παρουσιάζουν οἱ φανατικοί ἀντιεκκλησιαστικοί νεοέλληνες διανοητές, ὅταν τροφοδότησε πνευματικά τόσους πολλούς λαούς καί πολιτισμούς!             Τό βιβλίο τοῦ Γάλλου Συλβαίν Γκουγκενέμ, καθηγητοῦ Μεσαιωνικῆς Ἱστορίας στό Πανεπιστήμιο τῆς Λυών, ἔχει ὡς στόχο να καταρρίψει τήν ἄποψη πού διδάσκουν πολλοί δυτικοί ἱστορικοί, ὅτι δῆθεν ἡ Δύση ἔμαθε τόν Ἀριστοτέλη και τούς ἄλλους ἀρχαίους συγγραφεῖς μέσῳ τῶν Ἀράβων μουσουλμάνων. Ὁ συγγραφεύς ἀποδεικνύει ὅτι ὁ μεγαλύτερος δάσκαλος τῆς Δυτικῆς Εὐρώπης στήν ἀρχαία παιδεία ἦταν τό  Βυζάντιο, τό ὁποῖο σεβάσθηκε καί καλλιέργησε τήν ἀρχαία ἑλληνική γραμματεία καί μέ τούς κληρικούς του καί μέ τούς μοναχούς καί μέ τούς λαϊκούς λογίους του. Γνωρίζουμε φυσικά ὅτι ἡ προσέγγιση τῶν Χριστιανῶν ἦταν ἐπιλεκτική πρός τά ἀρχαῖα κείμενα, ὅπως διδάσκει καί ὁ Μέγας Βασίλειος στό ἔργο του «Πρός τούς νέους ὅπως ἄν ἐξ Ἑλληνικῶν ὠφελοῖντο λόγων». Ὁ Γκουγκενέμ μᾶς βοηθεῖ νά κατανοήσουμε ὅτι τό Ὀρθόδοξο Βυζάντιο οὐδέποτε ἐδίωξε τήν κλασσική παιδεία, ἀλλά ἀντθέτως τήν προώθησε καί τήν διέδωσε σέ ἄλλους λαούς. Ἁναφέρεται ἐπίσης καί στόν ρόλο πολλῶν ἀραβοφώνων Χριστιανῶν -κυρίως μονοφυσιτῶν- στή μετάφραση ἑλληνικῶν κειμένων στά ἀραβικά καί μᾶς ἀποκαλύπτει τήν ὕπαρξη ὁλοκλήρων  ἐγαστηρίων ἀντιγραφῆς καί μεταφράσεως ἑλληνικῶν κειμένων στό γαλλικό μοναστῆρι τοῦ Μόν-Σαίν-Μισέλ περί τό ἔτος 1120. Ὁ μεταφραστής ἦταν ἕνας κληρικός μέ τό ὄνομα «Ἰάκωβος τῆς Βενετίας ὁ Ἕλληνας».             Ἴσως νά μή συμφωνοῦμε μέ ὅλα τά σημεῖα τοῦ βιβλίου, ὅμως εἶναι ἀξιοπρόσεκτα τά κυριώτερα συμπεράσματα τοῦ συγγραφέως. Ὅτι δηλαδή «ἡ πολιτισμική ἐλίτ τοῦ Βυζαντίου ἦταν Χριστιανική καί ταυτόχρονα ἑλληνική» (σελ. 86). Καί ὅτι «οἱ πολιτισμικές ρίζες τῆς Εὐρώπης ἁπλώνονταν στόν ἑλληνικό πολιτισμό, τό ρωμαϊκό δίκαιο καί τή Βίβλο» (σελ. 216). Ὁ Γκουγκενέμ ἀντιτίθεται σαφῶς πρός τήν ἰσοπεδωτική παγκοσμιοποίηση καί μᾶς θυμίζει τά λόγια τοῦ μεγάλου Γάλλου ἱστορικοῦ Φερνάν Μπρωντέλ, πού ἐπέμενε ὅτι: «Μόνο οἱ οὐτοπιστές ὀνειρεύονται τή συγχώνευση τῶν θρησκειῶν. Οἱ θρησκεῖες, ὅ,τι ἀκριβῶς πιό προσωπικό ὑπάρχει, πιό ἀνθεκτικό μέσα σ' αὐτό τό σύμπλεγμα ἀγαθῶν, δυνάμεων, πού εἶναι κάθε πολιτισμός» (σελ. 201). Καί ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω.     Κωνσταντῖνος Χολέβας, Πολιτικός Ἐπιστήμων (1)   Ἐκδόσεις ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ, Ἀθήνα 2008 (2)   Ἐκδόσεις ΟΛΚΟΣ, Ἀθήνα 2009  Κ.Χ. ΣΕΠΤ. 2009 ΠΗΓΗ Ενωμένη Ρωμιοσύνη

Οι ιερείς και οι γονείς

 
-Οἱ γονεῖς μας, ὁ πατέρας μας καί ἡ μητέρα μας, εἶναι ἱερά πρόσωπα γιά μᾶς. Ἔχουν ἀπό τό Θεό μεγάλη χάρη καί εὐλογία. Μά πιό μεγάλη ἀπό αὐτούς χάρη καί εὐλογία ἔχουν οἱ ἱερεῖς μας.
- Ἡ διαφορά ἀνάμεσα στούς ἱερεῖς καί στούς γονεῖς μας εἶναι πολύ μεγάλη. Εἶναι τόσο μεγάλη, ὅσο μεγάλη εἶναι ἡ διαφορά ἀνάμεσα στήν παροῦσα ζωή καί στήν αἰώνια.
- Οἱ γονεῖς, γεννοῦν παιδιά, γιά τήν παροῦσα ζωή· οἱ ἱερεῖς, γιά τήν ἄλλη.
Οἱ γονεῖς, δέν μποροῦν, οὔτε νά σώσουν τά παιδιά τους, οὔτε νά τά προφυλάξουν· οὔτε ἀπό ἀρρώστειες· οὔτε ἀπό τόν θάνατο! - Οἱ ἱερεῖς, μποροῦν. Καί σώζουν. Ψυχές ἄρρωστες. Ἀπό τό χεῖλος τῆς ἀπωλείας! Κάνουν καί σταματάει τό κατρακύλισμα: μέ τά λόγια τους· μέ τίς συμβουλές τους· καί μέ τίς εὐχές τους.
-Οἱ γονεῖς, ἄν τά παιδιά τους πρόσβαλαν κανέναν μεγάλον, δέν μποροῦν νά τά προστατεύσουν!
 - Οἱ ἱερεῖς, μᾶς βγάζουν ἀσπροπρόσωπους, ἀκόμη καί ἄν ἐναντίον μας ἔχει ὀργισθῆ ὁ ἴδιος ὁ Θεός. Γιατί ὁ Θεός ἔχει δεσμευθῆ νά τούς ἀκούει.




Αγ.Ιωάννης Χρυσόστομος (Περί Ἱερωσύνης, Λόγ. Γ, 6)

Η προσευχή είναι µία διαρκής συνομιλία με τον Θεό, ένας ζωντανός διάλογος και µία αδιάσπαστη σχέση μαζί του. Μ. Βασίλειος

Μιλώντας ο Μ. Βασίλειος στη γιορτή της Μάρτυρος Ιουλίττας για τη σύσταση του Απ. Παύλου, «ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε» — να προσεύχεσθε αδιάλειπτα — αφήνει ευδιάκριτα να διαφανεί ότι με αυτό το λόγο ο Απόστολος των Εθνών δεν καλεί το Χριστιανό να σταματάει τη δουλειά του και να τρέχει κάθε τρεις και λίγο στο εικονοστάσι του σπιτιού του ή σε μια εκκλησία και ν’ αρχίζει τις προσευχές, πράγμα και πρακτικά αδύνατο, ιδιαίτερα στις μέρες µας. Τον καλεί να ζει όλο το εικοσιτετράωρο σε αναφορά, διάλογο και σχέση με τον Θεό για κάθε τι, να νιώθει την προσευχή σαν ζωτική ατμόσφαιρα! 
Αν δεν ενοχλούσε κάποιους, θα παρέπεμπα στο κινηματογραφικό έργο «Ο βιολιστής στη στέγη», όπου ο σκηνοθέτης βάζει τον πρωταγωνιστή να σηκώνει κάθε τόσο το βλέµµα στον ουρανό και να μιλάει με τον Θεό, όπως ένα παιδί με τον Πατέρα του. Και άλλοτε να τον ευχαριστεί, άλλοτε να τον παρακαλεί και άλλοτε να του… παραπονιέται!
Όντας πάντα πρακτικός και συγκεκριμένος στη διδαχή ο Μεγάλος Πατέρας της Εκκλησίας, γράφει:
 «Όταν λοιπόν κάθεσαι στο τραπέζι, προσευχήσου, ευχαρίστησε τον Θεό που σου χάρισε την αναγκαία για τη ζωή τροφή. Με το κρασί που πίνεις για να υποστηρίξεις την αδυναμία του σώματος, θυμήσου Εκείνον που σου δίνει αυτό το δώρο για να ευφρανθεί η καρδιά σου και να τονωθεί η διάθεσή σου. Τέλειωσε το φαγητό; Ας μην τελειώσει μαζί του και η θύμηση του Ευεργέτη. Ντύνεσαι τα καθημερινά ρούχα· να ευχαριστείς τον Θεό που σου τα έδωσε. Ντύνεσαι εκείνα της εξόδου· να αυξάνεις την αγάπη σου στον Θεό, που µας χαρίζει κατάλληλα ρούχα και για το χειμώνα και το καλοκαίρι που προστατεύουν τη ζωή µας και κρύβουν την ασκήµια της γύμνιας µας.
Τέλειωσε η μέρα; Ευχαρίστησε τον Θεό που µας χάρισε τον ήλιο να µας υπηρετεί στα ημερήσια έργα µας, το φως να φωτίζει τη νύχτα και να υπηρετεί άλλες ανάγκες της ζωής µας.
»Η νύχτα πάλι, πόσες αφορμές για προσευχή μπορεί να µας δώσει… Υψώνεις το βλέµµα στον ουρανό και γοητεύεσαι από το κάλλος της αστρικής πληµµυρίδας που ατενίζεις· πες ένα λόγο δοξολογίας στον Κύριο των όλων, προσκύνησε τον άριστο τεχνίτη όλης αυτής της σοφίας που αποκαλύπτεται στη δημιουργία. Κοιτάζεις ένα γύρω και βλέπεις να ησυχάζουν όλα τα όντα· δόξασε αυτόν που, κι αν ακόμα δεν θέλουμε, με τον ύπνο µας αναπαύει από τους κόπους της ημέρας, και με νέες δυνάμεις μετά µας επαναφέρει στις υποχρεώσεις της επομένης.
»Ακόμα, μη θεωρήσεις ότι ολόκληρη η νύχτα έγινε αποκλειστικά για τον ύπνο. Μην το δεχτείς αυτό και αχρηστέψεις το μισό χρόνο της ζωής σου παραδίνοντάς τον σ’ αυτή την ιδιότυπη αναισθησία, μοίρασέ τον ανάμεσα σε ύπνο και προσευχή. Αφήνω ότι και αυτός ο ύπνος μπορεί να γίνει κάτι σαν σπουδή στην ευσέβεια. Τα όνειρα από τη φύση τους απηχούν συνήθως τις φροντίδες και τα ενδιαφέροντα της ημέρας. Ό,τι λογής είναι τα έργα της ζωής µας τη μέρα, ανάλογα είναι και τα όνειρά µας. Αυτό σημαίνει ότι και την ώρα που θα κοιμάσαι και δε θα προσεύχεσαι με λόγια, η προσευχή σου θα συνεχίζεται με τις εικόνες που θα απηχούν την ατμόσφαιρα σχέσης με τον Θεό που ανέπτυξες στη διάρκεια της ημέρας. Με τον τρόπο αυτό η ζωή σου θα εκτυλίσσεται σαν μια συνεχής και αδιάλειπτη προσευχή».
Δεν ξέρω πόσοι κινούμε τη μέρα µας σε τέτοια ατμόσφαιρα προσευχής, πόσοι λέμε έστω ένα λόγο, µία µόνο λέξη ευχαριστίας, δοξολογίας του Θεού, παράκλησης για κάτι δικό µας ή των άλλων, ιδιαίτερα όσων συναντούμε να είναι σε ανάγκη. Φαντάζoµαι όμως ότι καθένας µας διακρίνει εδώ καθαρά το εικoσιτετράωρo διάγραµµα ατμόσφαιρας και στάσης προσευχής του Μ. Bασιλείoυ, κάτι από εκείνο το, «µνηµονευτέον Θεοῦ µᾶλλον ἤ ἀναπνευστέον», που θα έλεγε ο αυτάδελφος Γρηγόριος ο Θεολόγος, «η άλλη μισή των δύο τους σωμάτων ψυχή»!
Σε ό,τι αφορά τώρα στην ουσία της προσευχής, αφού πρώτα την ορίζει ως «αἴτημα αγαθοῦ παρά τῶν εὐσεβῶν εἰς Θεόν γινομένη» — παράκληση των ευσεβών στο Θεό για κάτι καλό — υπoγραµµίζει ότι αυτή δεν εντοπίζεται τόσο στα λόγια που αναφέρει κανείς — «τήν αἴτησιν οὐκ ἐν ρήµασιν ὁριζόµεθα πάντως». Γιατί σε τελική ανάλυση ο Θεός δε χρειάζεται τα λόγια µας, αφού και χωρίς να του ζητήσουμε, ξέρει τι µας συμφέρει και τι µας ωφελεί — «οὐδέ γάρ ἡγούµεθα τόν Θεόν τῆς διά τῶν λόγων ὑποµνήσεως δεῖσθαι, ἀλλ’ εἰδέναι, καί µή αἰτούντων ἡµῶν τά χρήσιµα». Επομένως δεν πρέπει να νομίζουμε ότι είπαμε από συνήθεια μερικά ξερά λόγια προσευχής και τελειώσαμε, ούτε ότι αραδιάσαμε, χωρίς να καταλαβαίνουμε τι λέμε, μια σειρά από Ψαλμούς και προσευχηθήκαμε. Εκείνο που προέχει και μετράει στην προσευχή, η ουσία της, είναι η προαίρεση, η διάθεση ψυχής και καρδιάς που εκφράζουν αυτά που λέμε στην προσωπική προσευχή ή διαβάζουμε στις εκκλησιαστικές Ακολουθίες — «ὅτι χρή ἡµᾶς µή ἐν συλλαβαῖς τήν προσευχήν ἀποπληροῦν, ἀλλά τῇ προαιρέσει µᾶλλον ψυχῆς». Που σημαίνει ότι ο Θεός μετράει πόση ψυχή και καρδιά καταθέτουμε με κάθε λέξη προσευχής που βγαίνει από τα χείλη µας! Πόσο νιώθουμε αληθινά, πόσο ζούμε ό,τι του λέμε, ό,τι του ζητούμε.
Αλλά, θα επισημάνει, ούτε κι αυτό φτάνει για να είναι η προσευχή µας προσευχή! Είναι απαραίτητο να έχει και προεκτάσεις, να τη συνοδεύουν και να τη στολίζουν πράξεις αρετής σε όλη τη ζωή µας! Πράξεις αρετής, που θα τη σφραγίζουν και θα αποτελούν τη δύναμη και την ολοκλήρωσή της  — «καί πράξεσι ταῖς κατ’ ἀρετήν παντί βίῳ συµπαρεκτεινομέναις, τήν δύναµιν πληροῦσθαι τῆς πρoσευχῆς»! Που σημαίνει, ο Θεός βλέπει και εξετάζει αν η προσευχή γεννάει αρετή, αν γεννάει αγάπη! Ή αλλιώτικα, ο Μ. Βασίλειος δεν καταλαβαίνει τι προσευχή μπορεί να είναι μια προσευχή, που δε σφραγίζεται και δεν ολοκληρώνεται με πράξεις αρετής, τουτέστιν δεν εκφράζεται και δεν επιβεβαιώνεται με μια ζωή χριστιανική, με πράξεις αγάπης.
Με άλλα λόγια και πολύ απλά. Η προσευχή είναι µία διαρκής συνομιλία με τον Θεό, ένας ζωντανός διάλογος και µία αδιάσπαστη σχέση μαζί του. Μπορεί να είναι ένας µόνο λόγος, μιας και μόνης στιγμής, και ύστερα ένας άλλος κάποιας άλλης. Ένας λόγος δοξολογίας, ευχαριστίας, ένας λόγος παράκλησης στον Θεό για µας ή για όσους ιδιαίτερα βλέπουμε και συναντάμε να είναι σε ανάγκη. Αυτονόητο και πολύ περισσότερο ο λειτουργικός λόγος του Ευχαριστιακού Σώματος της Εκκλησίας! Πάντα όμως ένας λόγος κατάθεση ψυχής, ένας λόγος άγγιγμα καρδιάς! Αλλά και ένας λόγος που θα σφραγίζεται από µία ζωή αρετής, μιας αρετής που θα αποτελεί τη δύναμη και την ολοκλήρωσή της!
Αυτά που λέει ο Μ. Βασίλειος αποτελούν μια συγκροτημένη και αδιάσπαστη ενότητα, απηχούν αγία προσωπική εμπειρία και πρακτική του. Μία εμπειρία και πρακτική που μπορεί να ψηλαφήσει κανείς στη ζωή όλων των Αγίων της Εκκλησίας µας, των γνωστών και όσων αγνώστων σ’ εμάς, όχι στον Θεό βέβαια! Κι αν η προσευχή ως ατμόσφαιρα ζωής και κατάθεση ψυχής είναι κάτι που εύκολα κατανοείται, οι προεκτάσεις της σε ζωή αρετής, που πιο δύσκολα κατανοούνται από πολλούς, κι ακόμα πιο δύσκολα προσεγγίζονται από όλους µας, είναι κάτι που χρειάζεται να προσεχθεί πολύ, καθώς τελευταία ιδιαιτέρα διαχέεται όχι λίγη θολούρα στο Ορθόδοξο εκκλησιαστικό τοπίο γύρω από αυτό το βασικό θέμα.


xfd