Χριστουγεννιάτικες προετοιμασίες
Μολονότι η νηστεία πριν τα Χριστούγεννα είναι ελαφριά κι ελαστική, γι' αυτούς που νηστεύουν είναι μια μέρα ξεχωριστής καλοφαγίας, Χοίρο σφάζουν συνήθως στα χωριά, όπου δε σφάζουν τα χοιρινά τους τις Αποκριές. Όπου δε σφάζουν χοίρο, σφάζουν όρνιθα ή πετεινό. Κι η γαλοπούλα; Αυτή μπήκε στο ελληνικό τραπέζι από τον ευρωπαϊκό χώρο μετά το 16ο αι. Τώρα βέβαια, στα περισσότερα σπίτια δεν κάθονται στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι χωρίς μια τροφαντή γαλοπούλα, συνήθως παραγεμισμένη με κάστανα, κουκουνάρια κ.λ.π.
Τα χριστόψωμα και τα στολίδια τους
Απαραίτητα και τα «χριστόψωμα» ή οι «κουλούρες» των Χριστουγέννων με τα χίλια δυο στολίδια τους. Τα φτιάχνουν από ζυμάρι και τα σχέδια είναι ανάλογα με τις ασχολίες της κάθε οικογένειας. Οι νοικοκυρές των γεωργών τα δικά τους· εδώ θα βάλουν το αλέτρι με τα βόδια, εκεί το βαρέλι του κρασιού, να και το σπίτι, πιο κει μια μαργαρίτα από μύγδαλα άσπαστα, παραπέρα τ' αμπέλι (δηλαδή κλωνάρι κληματαριάς), και αστράκια και καρύδια. Κι οι γυναίκες των τσοπάνηδων, εκτός από το σταυρό και το δικέφαλο αετό, που 'ναι κοινά στολίδια σε όλους, θα πλουμίσουν το χριστόψωμό τους με το μαντρί και μέσα θα σκορπίσουν μπόλικα αρνάκια και κατσικάκια.
Γυρω απ' το χριστουγεννιάτικο τραπέζι
Κι όλα είναι έτοιμα πια για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Θα συγκεντρώσει γύρω του παιδιά εγγόνια, παπούδες και γονιούς, νύφες και πεθερές και ξενιτεμένους. «Μέρες που 'ναι» τους πιάνει το παράπονο κι η νοσταλγία για τον τόπο και τους δικούς, και τρέχουν να γιορτάσουν μαζί τους, στην αγκαλιά της οικογένειας και την ασφάλεια της πατρικής στέγης. Από την παραμονή στρωμένο το τραπέζι. Την πρώτη θέση κατέχει το χριστόψωμο, η βασική τροφή του Έλληνα, κι ένα πιάτο μέλι. Γύρω τους σκόρπια φουντούκια, καρύδια, μύγδαλα ή φρούτα: πορτοκάλια, μήλα και σύκα ξερά. Η βασική τροφή κι η σκόρπια αφθονία! Πρώτα τρώνε μέλι κι ύστερα «υψώνουν το τραπέζι», δηλαδή σηκώνουν ψηλά το χριστόψωμο. Στη Σινώπη, καθώς το σήκωναν, έλεγαν τρεις φορές: «Χριστός γεννάται στον Κόσμο, κεράς (κυράς) τραπέζια, Παναγίας τραπέζια». Έτσι, μ' ευλογημένο το χριστόψωμο και το τραπέζι, ρίχνονται με όρεξη στα φαγητά που κάθε τόπος συνηθίζει τέτοια μέρα.
Οι φτωχοί και οι νεκροί
Μπορεί ο ελληνικός λαός ποτέ να μην υπήρξε πλούσιος σε αγαθά, είναι όμως πλούσιος σε αισθήματα. Πριν καλοκαθίσουν στο τραπέζι, αναλογίζονται τους φτωχότερους. Θα τους «αγγελίσουν», θα τους βοηθήσουν δηλαδή προσφέροντάς τους ένα καλό μερίδιο. Κι ούτε ζητιάνος θα παραπονεθεί κανείς μια τέτοια μέρα., γιατί η μερίδα του είναι καλά φυλαγμένη και πλούσια. Στην Κορώνη, η «πρώτη αγκωνή του τσουρεκιού» θα δοθεί σ' ένα ζητιάνο. Σκέφτονται ακόμη κι αυτούς που τα περασμένα χρόνια κάθονταν δίπλα ή αντίκρυ τους στο γιορτινό τραπέζι και τώρα βρίσκονται σ' έναν άλλο κόσμο. Τους ετοιμάζουν τα πολυσπόρια τους, όσπρια και σπόρους, φασόλια και κολλυβοζούμι ή κι άλλα φαγητά. Τα διαβάζουν και τα μοιράζουν στην εκκλησιά, χωρίς να παραλείψουν να τους επισκεφτούν στο νεκροταφείο.
Βέβαια, δε λείπουν και τα έθιμα που σκοπό τους έχουν την πλούσια σοδειά, την αφθονία, την ευτυχία του σπιτιού. Μια χαρακτηριστική ευχή είναι: «Καλή γεια, καλή χρονιά, καλό μπερεκέτ' ». Αλλού θυμιάζουν μια πίτα, τα ζώα, το στάβλο, τα γεωργικά εργαλεία. Αλλού μεταλαβαίνουν λίγο κρασί κι άλλοι βάζουν το υνί του αλετριού δίπλα στη φωτιά, στην οικογενειακή εστία. Και στη βρύση του χωριού κάνουν προσφορές, έπειτα κλέβουν νερό και λένε: «όπως τρέχει το νερό σου, βρυσούλα μου, έτσι να τρέχει το βιο μου».
Πηγή: http://www.gerontas.com/co
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου