O Θεός δεν πρόκειται να αφήσει τέτοια ελεημοσύνη δίχως μετάνοια

«Θέλω να σας μιλήσω πάτερ για κάτι σοβαρό».
Η κοπέλα στεκόταν στην είσοδο του ιερατικού γραφείου, περιμένοντας την άδεια για να προχωρήσει. Δεν είχε παρουσιαστικό «θρησκευόμενου» ανθρώπου. Φορούσε κολλητό παντελόνι και ήταν βαμμένη έντονα.
Ο ηλικιωμένος ιερέας την κοίταξε με καλοσύνη. «Παρακαλώ. Ό,τι θέλετε!».
Η κοπέλα προχώρησε και κάθισε μπροστά στο γραφείο του ιερέα.
«Θέλω τη συμβουλή σας», είπε κοφτά και με αποφασιστικότητα. «Η μητέρα μου είναι στα τελευταία της. Έζησε μεγάλο μέρος της ζωή της δουλεύοντας τη νύχτα σε άσχημα μέρη ... Ξέρω ... Ίσως να σας σκανδαλίζω λίγο ...». Δίστασε κοιτάζοντας τον ιερέα εξεταστικά αλλά με ειλικρίνεια στα μάτια της.
«Παρακαλώ, συνεχίστε».
«Η μητέρα μου με τα χρήματα που κέρδιζε κατάφερε να μεγαλώσει εμένα και τον αδερφό μου χωρίς να χρειαστεί να μας δώσει σε ξένα χέρια. Πατέρα δε γνωρίσαμε ...
Αλλά δε μεγάλωσε μονάχα εμάς. Τα μισά της χρήματα και παραπάνω τα έδινε πάντα σε ελεημοσύνες. Πολλά παιδιά μεγάλωσαν χάρη σ' αυτή. Κάποια μάλιστα σπούδασαν κιόλας χάρη στη μητέρα μου. Σε όλη της τη ζωή, η ελεημοσύνη ήταν πρώτιστο καθήκον ... Τώρα πεθαίνει. Με δυσκολία επικοινωνεί. Θα ήθελα να εξομολογηθεί και να κοινωνήσει αλλά δεν ξέρω πώς να της το πω ... Καταλαβαίνετε ... δεν είχε ποτέ ιδιαίτερη σχέση με την Εκκλησία ... Δεν ήταν τελείως αδιάφορη αλλά ... καταλαβαίνετε ...».
Ο ιερέας είχε το βλέμμα χαμηλωμένο και άκουγε με κατανόηση.
«Μη στενοχωριέστε», της είπε. «Κάνατε αυτό που έπρεπε. Τώρα θα κάνουμε και οι δυο προσευχή για τη μητέρα σας. Κι ο Θεός θα δείξει τον τρόπο. Πάντως όπως και να 'χει, να θυμάστε ότι ο Θεός δεν πρόκειται να αφήσει τέτοια ελεημοσύνη δίχως μετάνοια ...».
Πέρασαν μέρες. Ο Ιερέας δεν είχε κανένα νέο από εκείνη την κοπέλα. Κι έξαφνα ένα πρωί είδε την αναγγελία θανάτου της μητέρας κολλημένη σε μια κολώνα, Πήρε απόφαση και πήγε στην κηδεία.
Στο τέλος της ακολουθίας τον πλησίασε η κοπέλα. Τον χαιρέτησε ευγενικά και τον ευχαρίστησε που ήρθε να τους συλλυπηθεί. Ήταν πολύ καταβεβλημένη.
«Στενοχωριέμαι πολύ για την ψυχή της μητέρας μου, πάτερ», του είπε.
«Να μη στενοχωριέστε. Σας είπα: αφού η μητέρα σας έδειξε στη ζωή της τέτοια ελεημοσύνη, ο Θεός αποκλείεται να την άφησε χωρίς μετάνοια και συγχώρηση. Αυτό μονάχα μπορώ να σας πω εγώ. Τα υπόλοιπα τα ξέρει μονάχα Εκείνος ...».
Τους πλησίασε ένας νεαρός.
«Πάτερ, να σας γνωρίσω τον αδερφό μου». Ακολούθησαν συστάσεις. «Ο πάτερ από δω είναι στην αγία Φωτεινή ... ξέρεις ... λίγο πιο πάνω από το σπίτι της μαμάς ...», είπε στον αδερφό. «Πάντως, πάτερ, δε σας το κρύβω πως λυπάμαι που έφυγε έτσι», ξαναστράφηκε στον ιερέα. «Ίσως έπρεπε να ήμαστε πιο επίμονοι. Δεν ξέρω ... καταλαβαίνω τι μου λέτε αλλά δεν έχω τόση πίστη για να παρηγορηθώ από αυτό ...».
«Τι συνέβη;», παρενέβη ο αδερφός.
«Να, είχα πάει πριν αρκετές μέρες στον πάτερ να του ζητήσω να έρθει να εξομολογήσει και να κοινωνήσει τη μαμά αλλά διστάσαμε κάπως ... δεν ξέραμε πώς θα το πάρει εκείνη ... και να που τώρα δεν προλάβαμε ...».
Ο αδερφός έδειξε να ξαφνιάζεται. Χαμογέλασε και είπε:
«Μη στενοχωριέσαι, προλάβαμε ... Προχθές τo βράδυ που έλειπες, η μαμά σαν να ξύπνησε αίφνης από το λήθαργό της, γύρισε προς το μέρος μου και -λες και δεν ήταν άρρωστη- μου είπε: «Πήγαινε γρήγορα στον άγιο Δημήτριο και φέρε εδώ τον παπά» ... Αρχικώς απόρησα. Δεν ήθελα να της χαλάσω το χατήρι αλλά δεν περίμενα και να βρω κανέναν εκείνη την ώρα στην Εκκλησία ... Εντούτοις ο παπάς ήταν εκεί. Του εξήγησα και ήρθε χωρίς καθυστέρηση ... Πού να φανταστώ ότι εσύ είχες έρθει σε επικοινωνία με τον ιερέα της αγίας Φωτεινής ... Συγγνώμη που δε σου είπα τίποτα αλλά με την κηδεία και τις μέριμνες το παρέλειψα ... ή μάλλον για να είμαι ειλικρινής, δεν ήξερα πώς θα το πάρεις κιόλας ... Δε μου είχες πει ότι θα πας σε παπά ... Πάντως κοινώνησε ...».
Ο ιερέας χαμογέλασε. Τους χαιρέτησε ευγενικά και αποχώρησε. «Δεν αφήνει ο Θεός την ελεημοσύνη ασυνόδευτη από μετάνοια», έλεγε και ξανάλεγε μέσα του με συγκίνηση ...
Απόσπασμα από το Μικρό Γεροντικό Πόλεων «Όσο μπορείς», του Βασίλη Αργυριάδη

πηγή

 orthodoxianpress

Γιὰ ὁποιαδήποτε ἄδικη κατηγορία εἰς βάρος σου νὰ μὴν ἀγανακτεῖς, οὔτε ἀπὸ μέσα σου. Εἶναι κακό! Αγιος Πορφύριος

Ὅλοι γνωρίζουμε τὸν πόλεμο τῶν λογισμῶν, τὸν ὁποῖο μᾶς κάμνει ὁ διάβολος. Προσωπικὰ γνωρίζω καὶ ἀπὸ τὴν ἐμπειρία μου ὡς πνευματικοῦ πατρός, ποὺ μὲ ἀξίωσε ὁ Θεὸς νὰ γίνω, πόσο πολλοὶ ἄνθρωποι μπερδεύονται σ’ αὐτὸ τὸ σημεῖο καὶ βασανίζονται πραγματικά.

Ὅταν, λοιπόν, κάποια φορὰ ρωτήσαμε γιὰ τὸ πρόβλημα αὐτὸ τὸν Γέροντα Πορφύριο, μᾶς εἶπε: “Ἐσεῖς προχωρᾶτε στὸ δρόμο σας. Ὁ διάβολος ἔρχεται μὲ τοὺς λογισμοὺς καὶ σᾶς τραβᾶ ἀπὸ τὸ μανικί, γιὰ νὰ σᾶς ἀποπροσανατολίσει. Ἐσεῖς νὰ μὴ γυρίζετε νὰ πιάνετε κουβέντα μαζί του ἢ ν’ ἀντιδικεῖτε μαζί του. Ἐσεῖς νὰ προχωρᾶτε στὸ δρόμο σας. Αὐτὸς θὰ σᾶς τραβᾶ ἀπὸ τὸ μανίκι, ἀλλὰ ἐσεῖς νὰ προχωρᾶτε στὸ δρόμο σας καὶ κάπου θὰ βαρεθεῖ καὶ θὰ σᾶς ἀφήσει”.


Ὅταν πικραίνεσαι καὶ ἀγανακτεῖς
Μιὰ μέρα, ποὺ σκέψεις πικρίας μὲ κατέκλυζαν γιὰ κάποιους ἀνθρώπους, ποὺ μὲ κατέκριναν ἀδίκως, ὁ Γέροντας ἔκρουσε τὸν κώδωνα τοῦ κινδύνου γιὰ τὴν ἐπιθετική μου, ὅπως εἶπε, στάση. Τοῦ ἀντέτεινα, ὅτι οὔτε εἶπα, οὔτε ἔκανα ὁτιδήποτε ἐναντίον τῶν ἐπικριτῶν μου, ἀλλὰ μόνο σκεπτόμουν ἀρνητικά, χωρὶς νὰ ἐξωτερικεύομαι καί, γι’ αὐτό, χωρὶς νὰ θίγω κανέναν.

Τότε ὁ Γέροντας μοῦ φανέρωσε ἀκόμη ἕνα μυστικὸ τοῦ πνευματικοῦ ἀγῶνος, λέγοντάς μου: “Γιὰ ὁποιαδήποτε ἄδικη κατηγορία εἰς βάρος σου νὰ μὴν ἀγανακτεῖς, οὔτε ἀπὸ μέσα σου. Εἶναι κακό! Τὸ κακὸ ἀρχίζει ἀπὸ τὶς κακὲς σκέψεις. Ὅταν πικραίνεσαι καὶ ἀγανακτεῖς, ἔστω μόνο μὲ τὴ σκέψη, χαλᾶς τὴν πνευματικὴ ἀτμόσφαιρα. Ἐμποδίζεις τὸ Ἅγιο Πνεῦμα νὰ ἐνεργήσει καὶ ἐπιτρέπεις στὸ διάβολο νὰ μεγαλώσει τὸ κακό. Ἐσὺ πάντοτε νὰ προσεύχεσαι, νὰ ἀγαπᾶς καὶ νὰ συγχωρεῖς, διώχνοντας ἀπὸ μέσα σου κάθε κακὸ λογισμό”.

Δίδασκε δηλαδὴ ὁ Γέροντας Πορφύριος ὅτι ἡ κακὴ σκέψη μας γιὰ κάποιο συνάνθρωπό μας ἀπὸ τὴ μιὰ μεριὰ μολύνει τὴν ψυχή μας ὡς ἁμαρτία, ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ κάνει ἢ μπορεῖ νὰ κάνει κακὸ σ’ αὐτόν. Ἡ κακὴ σκέψη ἐκπέμπει μία κακὴ δύναμη, ποὺ ἐπηρεάζει τὸν ἄλλον, ὅπως ἡ προσευχὴ τὸν βοηθᾶ. Βέβαια ὅλα αὐτὰ πρέπει νὰ κατανοηθοῦν σωστὰ μέσα στὴ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὴν ὕπαρξη πονηρῶν καὶ ἀγαθῶν πνευμάτων καὶ τὸ ἔργο τους, ποὺ εἶναι γιὰ τὰ πονηρὰ μὲν ἡ διαβολή, τὸ ψεῦδος, ἡ ταραχή, ἡ διχόνοια κ.λπ., γιὰ τὰ ἀγαθὰ δὲ ἡ διακονία ἐκείνων ποὺ μέλλουν νὰ κληρονομήσουν τὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἡ κακὴ σκέψη δὲν κρύβεται. Ἐπηρεάζει δυσμενῶς γιὰ μᾶς ἐκεῖνον γιὰ τὸν ὁποῖον σκεπτόμαστε ἄσχημα, ἀκόμη καὶ ἀπὸ μακριά, ἀκόμη καὶ ὅταν δὲν συνειδητοποιεῖ αὐτὸς τὰ λόγο γιὰ τὸν ὁποῖο ἔρχεται σὲ ἀντίθεση μαζί μας. Ὀφείλουμε, λοιπόν, νὰ εἴμεθα “καθαροὶ τῇ καρδίᾳ”, καθαροὶ ὄχι μόνο ἀπὸ κακὰ ἔργα, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ κακὲς σκέψεις, ἰδιαίτερα δὲ ἀπὸ τὴ μνησικακία ἢ τὴν πίκρα.



Άγιος Πορφύριος

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΩΝ

Α
Ὁσιομάρτυς Ἀββακούμ· ἐμαρτύρησε στίς 6 Αὐγούστου 1628 στή Θεσσαλονίκη γιά τήν πίστη.
Ὁσιομάρτυς Ἀγαθάγγελος ὁ Ἐσφιγμενίτης· ὑπέστη μαρτυρικό θάνατο σέ ἡλικία 19 ἐτῶν στή Σμύρνη, στίς 19 Ἀπριλίου 1818.
Ἅγιος Ἀγγελῆς ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, τήν 1 Σεπτεμβρίου 1680.
Ἅγιος Ἀγγελῆς ἰατρός ἀπό τό Ἄργος· ἀπεκεφαλίσθη στή Χίο, στίς 3 Δεκεμβρίου 1813.
Ἅγιος Ἀγγελῆς, ἐκ Μελάμπων Ρεθύμνης Κρήτης· ἀπεκεφαλίσθη στίς 28 Ὀκτωβρίου 1824, πρό τῆς Μεγάλης Πόρτας Ρεθύμνης.
Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀπό τήν Κίο· ἐμαρτύρησε στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 24 Ἰουλίου 1670 (ἀποκεφαλισμός).
Ἅγιος Ἀθανάσιος ἀπό τήν Ἀττάλεια· ἀπεκεφαλίσθη στήν Σμύρνη, στίς 7 Ἰανουαρίου 1700.
Ἅγιος Ἀθανάσιος ἱερομόναχος ἀπό τή Σπάρτη τῆς Ἀττάλειας· ἐμαρτύρησε στίς 29 Ὀκτωβρίου 1653 "ἐν Μουντανίοις".
Ἅγιος Ἀκάκιος ἀπό τήν Μακεδονία· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, τήν 1 Μαΐου 1815.
Ἅγιος Ἀλέξανδρος ἀπό τήν Θεσσαλονίκη, ὁ Δερβίσης· ἐμαρτύρησε στήν Σμύρνη, στίς 26 Μαΐου 1794.
Ἅγιος Ἀναστάσιος Πανέρης ἀπό τήν Μυτιλήνη· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη στόν Κασαμπᾶ τῆς Μ. Ἀσίας, στίς 11 Αὐγούστου 1816.
Ἅγιος Ἀναστάσιος ἀπό τό Ροδοβίσιο τῆς Βουλγαρίας· ὑπέστη μαρτυρικό θάνατο στίς 8 Αὐγούστου 1794, στή Θεσσαλονίκη.
Ἅγιος Ἀναστάσιος ἀπό τό Ναύπλιο· ἐμαρτύρησε τήν 1 Φεβρουαρίου 1655 στό Ναύπλιο.
Ἅγιος Ἀναστάσιος ἱερομάρτυς ἀπό τόν Ἅγιο Βλάσιο Ἰωαννίνων· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 8 Ἰουλίου 1743.
Ἅγιος Ἀνδρέας Ἀργέντης ἀπό τήν Χίο· ἐμαρτύρησε στίς 29 Μαΐου 1465 γιά τήν πίστη στήν Κωνσταντινούπολη.
Ἅγιοι Ἀνώνυμοι τρεῖς μάρτυρες ἀπό τήν Πελοπόννησο· ἀπαγχονίσθηκαν στό Βραχώρι τό 1786.
Ἅγιος Ἀπόστολος ἀπό τόν Ἅγιο Λαυρέντιο Πηλίου· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 16 Αὐγούστου 1686.
Ἅγιος Ἀργύρης ἤ Ἀργυρός ἀπό τήν Ἀπανομή Μακεδονίας· ἀπαγχονίσθηκε στήν Θεσσαλονίκη, στίς 11 Μαΐου 1806.
Ἁγία Ἀργυρῆ ἀπό τήν Προύσσα· παρέδωσε τό πνεῦμα, κατόπιν πολυχρονίων δεινῶν, στό Χάσκιόϊ Κωνσταντινουπόλεως, στίς 5 Ἀπριλίου 1721.
Ἅγιος Ἀχμέδ Κάλφας· ἀπαγχονίσθηκε στίς 3 Μαΐου 1682, στό Κεάτχανε Μπαξέ τῆς Κωνσταντινουπόλεως.
Ἅγιος Αὐξέντιος ἀπό τήν Βελλᾶ· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 25 Ἰανουαρίου 1720.

Γ
Ἅγιος Γαβριήλ ἐν Αἰγύπτῳ· ἐμαρτύρησε στήν Αἴγυπτο, στίς 18 Ὀκτωβρίου 1522.
Ἅγιος Γαβριήλ, Οἰκουμενικός Πατριάρχης· ἀπαγχονίσθηκε στήν Προύσσα, στίς 3 Δεκεμβρίου 1659.
Ἅγιος Γαβριήλ, Ἀρχιεπίσκοπος Πεκίου· ἀπαγχονίσθηκε στήν Προύσσα, στίς 13 Δεκεμβρίου 1652.
Ἅγιος Γαβριήλ ἐξ Ἀλλώνης τῆς Προκοννήσου· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 2 Φεβρουαρίου 1676.
Ὁσιομάρτυς Γεδεών ἐκ Θεσσαλίας· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη στόν Τύρναβο, στίς 30 Δεκεμβρίου 1818.
Ὁσιομάρτυς Γεννάδιος· ὑπέστη μαρτυρικό θάνατο στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 6 Ἀπριλίου 1818.
Ὁσιομάρτυς Γεράσιμος ὁ Καρπενησιώτης· ἀπεκεφαλίσθη γιά τήν πίστη στήν Κωνσταντινούπολη στίς 3 Ἰουλίου 1812.
Ἅγιος Γεώργιος ἐκ Καράτοβα τῆς Σερβίας· ὑπέστη τόν διά πυρός θάνατο, στίς 11 Φεβρουαρίου 1515, στήν Σόφια τῆς Βουλγαρίας.
Ἅγιος Γεώργιος ὁ Μυτιληνιαῖος, ὁ Παϊζάνος· ἐμαρτύρησε γιά τήν εὐσέβεια στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 14 Φεβρουαρίου 1693.
Ἅγιος Γεώργιος (Χατζῆ Γεώργιος) ἐκ Φιλαδελφείας· ἀπεκεφαλίσθη ἐν Καρατζασοῦ, στίς 2 Ὀκτωβρίου 1794.
Ἅγιος Γεώργιος ὁ Νεαπολίτης· ἀπεκεφαλίσθη στίς 3 Νοεμβρίου 1797.
Ἅγιος Γεώργιος ἐξ Ἐφέσου· ὑπέστη μαρτυρικό θάνατο δι' ἀποκεφαλισμοῦ στίς 5 Ἀπριλίου 1801, στήν Ἔφεσο.
Ἅγιος Γεώργιος ἐκ Χίου· ἐσφαγιάσθη γιά τήν πίστη στίς Κυδωνίες, στίς 26 Νοεμβρίου 1807.
Ἅγιος Γεώργιος ἐξ Ἀτταλείας· ἀπαγχονίσθηκε γιά τήν πίστη στίς 25 Ἰουνίου 1823.
Ἅγιος Γεώργιος ἐκ Γρεβενῶν· ἀπαγχονίσθηκε στά Ἰωάννινα, στίς 17 Ἰανουαρίου 1838.
Ἅγιος Γεώργιος ἐκ Κρήτης· ἀπεκεφαλίσθη γιά τήν πίστη στίς 7 Φεβρουαρίου 1867.
Ἅγιος Γεώργιος ἐκ Ραψάνης· ἀπεκεφαλίσθη στόν Τόρναβο, στίς 5 Μαρτίου 1818.
Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Ε´, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως· ἀπαγχονίσθηκε στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 10 Ἀπριλίου 1821.

Δ
Ὁσιομάρτυς Δαβίδ ἐκ Κυδωνιῶν· ἀπαγχονίσθηκε στή Θεσσαλονίκη, στίς 26 Ἰουνίου 1813.
Ἅγιος Δαμασκηνός μοναχός ἐκ Κωνσταντινουπόλεως· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 13 Νοεμβρίου 1681.
Ἅγιος Δαμιανός, μοναχός ἐκ Ριχόβου Ἀγράφων· ὑπέστη τόν διά ἀπαγχονισμοῦ θάνατον στή Λάρισα, στίς 14 Φεβρουαρίου 1568.
Ἅγιος Δημήτριος Τορναρᾶς· ἀπετμήθη τήν κεφαλή γιά τήν εὐσέβειά του, στίς 19 Μαρτίου 1564.
Ἅγιος Δημήτριος ἐκ Φιλαδελφείας· ἐμαρτύρησε στή Φιλαδέλφεια, στίς 2 Ἰουνίου 1657.
Ἅγιος Δημήτριος ἐκ Γαλατᾶ Κωνσταντινουπόλεως· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 27 Ἰανουαρίου 1784.
Ἅγιος Δημήτριος ὁ Πελοποννήσιος· ἀπεκεφαλίσθη στήν Τρίπολη, στίς 28 Μαΐου 1794.
Ἅγιος Δημήτριος ὁ Χιοπολίτης· ὑπέστη μαρτυρικό θάνατο δι' ἀποκεφαλισμοῦ στίς 29 Ἰανουαρίου 1802.
Ἅγιος Δημήτριος ὁ Πελοποννήσιος, ἐκ Τριφυλίας· ἐμαρτύρησε δι' ἀποκεφαλισμοῦ στήν Τρίπολη, στίς 14 Ἀπριλίου 1803.
Ἅγιος Δημήτριος Μοναχός, ἐκ Σαμαρίνης τῆς Πίνδου· ὑπέστη μαρτυρικό θάνατο στά Ἰωάννινα, στίς 17 Αὐγούστου 1808.
Ἅγιος Δημήτριος ὁ Μπεγάζης, ἐκ Μυτιλήνης· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη, στίς 11 Αὐγούστου 1816.
Ἅγιος Διονύσιος ὁ Φιλόσοφος, Μητροπολίτης Λαρίσης· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη στά Ἰωάννινα, τό 1611.
Ἅγιος Δούκας, ράπτης ἐκ Μυτιλήνης· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 24 Ἀπριλίου 1564.

Ε
Παρθενομάρτυς Εἰρήνη· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη στή Λέσβο, στίς 9 Ἀπριλίου 1463.
Ὁσιομάρτυς Εὐθύμιος ἀπό τήν Δημητσάνα· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 22 Μαρτίου 1814.

Ζ
Ἅγιος Ζαχαρίας, Μητροπολίτης Κορίνθου· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κόρινθο, στίς 30 Μαρτίου 1684.
Ἅγιος Ζαχαρίας ἀπό τήν Ἄρτα· ὑπέστη μαρτυρικό θάνατο διά ραβδισμοῦ στήν Πάτρα, στίς 20 Ἰανουαρίου 1782.
Ἅγιος Ζαχαρίας ἀπό τήν Προύσσα· ἀπεκεφαλίσθη στήν Προύσσα, στίς 28 Μαΐου 1802.

Η
Ἅγιος Ἠλίας Ἀρδούνης ἀπό τήν Καλαμάτα· ὑπέστη τόν διά πυρᾶς μαρτυρικό θάνατο στήν Καλαμάτα, στίς 31 Ἰανουαρίου 1686.

Θ
Ἅγιος Θεόδωρος· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη στά Δαρδανέλια, στίς 2 Αὐγούστου 1690.
Ἅγιος Θεόδωρος ἀπό τήν Μυτιλήνη· ἀπαγχονίσθηκε στή Μυτιλήνη, στίς 30 Ἰανουαρίου 1784.
Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Βυζάντιος, ἐκ Νεοχωρίου· ἀπαγχονίσθηκε στίς 17 Φεβρουαρίου 1795, στήν Μυτιλήνη.
Ἅγιος Θεοφάνης· ὑπέστη μαρτυρικό θάνατο στήν Κωνσταντινούπολη γιά τήν πίστη, στίς 8 Ἰουνίου 1559.
Ἅγιος Θεόφιλος ἐκ Ζακύνθου· ἐμαρτύρησε στή Χίο, στίς 24 Ἰουλίου 1635.

Ι
Ἅγιος Ἰάκωβος ἀπό τήν Καστοριά· ἀπαγχονίσθηκε γιά τήν πίστη στήν Ἀνδριανούπολη, τήν 1 Νοεμβρίου 1520.
Ἅγιος Ἰάκωβος, ἱεροδιάκονος· ἀπαγχονίσθηκε στήν Ἀδριανούπολη τήν 1 Νοεμβρίου 1520.
Ὁσιομάρτυς Ἰγνάτιος· ἀπαγχονίσθηκε στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 8 Ὀκτωβρίου 1814.
Ὁσιομάρτυς Ἱλαρίων ἀπό τό Ἡράκλειο Κρήτης· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 20 Σεπτεμβρίου 1804.
Ἅγιος Ἰορδάνης ἀπό τήν Τραπεζούντα· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 2 Φεβρουαρίου 1650.
Ἅγιος Ἰωάννης ἀπό τήν Τραπεζούντα· ἀπεκεφαλίσθη στό Ἀσπρόκαστρο, στίς 2 Ἰουνίου 1492.
Ἅγιος Ἰωάννης ἀπό τά Ἰωάννινα· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 18 Ἀπριλίου 1526.
Ὁσιομάρτυς Ἰωάννης Κουζικᾶς· ἐμαρτύρησε γιά τήν εὐσέβεια, στίς 18 Ἀπριλίου 1564.
Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Κάλφας· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 26 Φεβρουαρίου 1575.
Ἅγιος Ἰωάννης ἀπό τά Σφακιά Κρήτης· ἀπαγχονίσθηκε στή Ν. Ἔφεσο, στίς 15 Σεπτεμβρίου 1811.
Ἅγιος Ἰωάννης ἀπό τή Θάσο· ἀπεκεφαλίσθη γιά τήν πίστη στίς 20 Δεκεμβρίου 1652, στήν Κωνσταντινούπολη.
Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Βλάχος· ἀπαγχονίσθηκε στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 12 Μαΐου 1662.
Ἅγιος Ἰωάννης ὁ ναύκληρος· ὑπέστη τόν διά πυρᾶς θάνατο στήν Κῶ, στίς 8 Ἀπριλίου 1669.
Ἅγιος Ἰωάννης ἀπό τή Βουλγαρία· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 5 Μαρτίου 1784.
Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσοχόος, ἀπό τή Βουλγαρία· ἀπεκεφαλίσθη στίς 14 Μαΐου 1802.
Ἅγιος Ἰωάννης ἀπό τή Θεσσαλονίκη· ἀπεκεφαλίσθη στή Σμύρνη, στίς 29 Μαΐου 1802.
Ἅγιος Ἰωάννης ἀπό τήν Κόνιτσα· ἀπεκεφαλίσθη στό Βραχώριο, στίς 23 Σεπτεμβρίου 1814.
Ὁσιομάρτυς Ἰωάσαφ· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 26 Ὀκτωβρίου1536.
Ἅγιος Ἰωσήφ ὁ Χαλεπλῆς· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη, στίς 4 Φεβρουαρίου 1686. 

Κ
Ἅγιος Κοσμᾶς· ἐμαρτύρησε γιά τήν εὐσέβεια, λίγο μετά τήν ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως.
Ἅγιος Κυπριανός ἀπό τά Ἄγραφα· ἀπεκεφαλίσθη στό Φανάρι τῆς Κωνσταντινουπόλεως, στίς 5 Ἰουλίου 1679.
Ὁσιομάρτυς Κύριλλος ἀπό τήν Θεσσαλονίκη· ἄθλησε γιά τήν πίστη, στίς 6 Ἰουλίου 1566.
Ἅγιος Κυρμιδώλης· ὑπέστη φρικτό μαρτύριο γιά τήν πίστη στήν Αἴγυπτο, στίς 18 Ὀκτωβρίου 1522.
Ἅγιος Κωνσταντῖνος ὁ Ρῶσσος· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 26 Δεκεμβρίου 1743.
Ἅγιος Κωνσταντῖνος ἀπό τήν Μυτιλήνη· ἀπαγχονίσθηκε στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 2 Ἰουνίου 1819.
Ἅγιος Κωνσταντῖνος ὁ Ὑδραῖος· ἀπαγχονίσθηκε γιά τήν πίστη στή Ρόδο, στίς 14 Νοεμβρίου 1800.

Λ
Ἅγιος Λάζαρος ἀπό τήν Βουλγαρία· ὑπέστη μαρτυρικό θάνατο στήν Πέργαμο, στίς 23 Ἀπριλίου 1802.
Ἅγιος Λάμπρος· ἄθλησε γιά τήν πίστη στή Μάκρη, στίς 2 Ἰουλίου 1838.
Ὁσιομάρτυς Λουκᾶς ἀπό τήν Ἀδριανούπολη· ἀπαγχονίσθηκε γιά τήν πίστη στήν Μυτιλήνη, στίς 23 Μαρτίου 1802.

Μ
Ὁσιομάρτυς Μακάριος· ἀπεκεφαλίσθη στή Θεσσαλονίκη, στίς 14 Σεπτεμβρίου 1527.
Ὁσιομάρτυς Μακάριος ἀπό τή Βιθυνία· ἐμαρτύρησε στήν Προύσα, στίς 6 Ὀκτωβρίου 1590.
Ὁσιομάρτυς Μαλαχίας ἀπό τή Ρόδο· ὑπέστη τόν διά πυρᾶς θάνατο στά Ἱεροσόλυμα, στίς 29 Σεπτεμβρίου 1500.
Ἅγιος Μανουήλ ἀπό τά Σφακιά Κρήτης· ἀπεκεφαλίσθη στή Χίο, στίς 15 Μαρτίου 1792.
Ἁγία Μαρία· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη τόν Μάϊο τοῦ 1826.
Ἅγιος Μᾶρκος ἀπό τήν Κρήτη· ἐμαρτύρησε στήν Σμύρνη, στίς 14 Μαΐου 1643.
Ἅγιος Μᾶρκος ἀπό τήν Σμύρνη· ἐσφαγιάσθη γιά τήν πίστη στή Χίο, στίς 5 Ἰουνίου 1801.
Ἅγιος Μῆτρος (ἤ Δημήτριος) ὁ Πελοποννήσιος· ἐμαρτύρησε στήν Τρίπολη, στίς 28 Μαΐου 1794.
Ἅγιος Μιχαήλ ἐξ Ἀγράφων· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη στή Θεσσαλονίκη, στίς 21 Μαρτίου 1544.
Ἅγιος Μιχαήλ ὁ Μαυροειδής, ἀπό τήν Ἀδριανούπολη· ἀπεκεφαλίσθη στήν Ἀδριανούπολη, στίς 17 Φεβρουαρίου, τέλη 15ου αἰώνα.
Ἅγιος Μύρων ἀπό τήν Κρήτη· ἀπαγχονίσθηκε στό Ἡράκλειο Κρήτης, στίς 20 Μαρτίου 1794.

Ν
Ἅγιος Νεκτάριος ἐκ Βρυούλλων· ἀπεκεφαλίσθη στίς 11 Ἰουλίου 1820.
Ὁσιομάρτυς Νικόδημος ἐκ Μετεώρων· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη, στίς 16 Αὐγούστου 1551.
Ἅγιος Νικόδημος ἐξ Ἑλβασάν· ἀπεκεφαλίσθη στό Ἑλβασάν, στίς 11 Ἰουλίου 1722.
Ἅγιος Νικήτας ὁ Νισύριος· ἀπεκεφαλίσθη στή Χίο, στίς 21 Ἰουνίου 1732.
Ἅγιος Νικήτας ἐξ Ἠπείρου· ἀπαγχονίσθηκε στίς Σέρρες, στίς 4 Ἀπριλίου 1808.
Ἅγιος Νικόλαος ἐκ Θεσσαλονίκης· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη στή Λέσβο, στίς 9 Ἀπριλίου 1463.
Ἅγιος Νικόλαος ἐκ Κορίνθου· ὑπέστη τόν διά πυρᾶς θάνατον στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 14 Φεβρουαρίου 1554.
Ἅγιος Νικόλαος ἐκ Μετσόβου· ἐμαρτύρησε στά Τρίκαλα, στίς 17 Μαΐου 1617.
Ἅγιος Νικόλαος Καραμάνος· ἀπαγχονίσθηκε στή Σμύρνη, στίς 6 Δεκεμβρίου 1657.
Ἅγιος Νικόλαος ἐκ Καρπενησίου· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 23 Σεπτεμβρίου 1672.
Ἅγιος Νικόλαος· ἐμαρτύρησε στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 12 Νοεμβρίου 1732.
Ἅγιος Νικόλαος ἐκ Μαγνησίας· ὑπέστη φρικτά βασανιστήρια γιά τήν πίστη, στίς 24 Ἀπριλίου 1796.

Ο
Ἅγιος Ὀνούφριος ἐκ Βουλγαρίας· ἀπεκεφαλίσθη στή Χίο, στίς 4 Ἰανουαρίου 1818.

Π
Ἅγιος Πέτρος, ἱερομάρτυς· ἐμαρτύρησε γιά τήν εὐσέβεια, λίγο μετά τήν ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως, στήν Τραπεζοῦντα.
Ἅγιος Παρθένιος Γ´, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως· ἀπαγχονίσθηκε στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 24 Μαρτίου 1657.
Ἅγιος Παρασκευᾶς ἐκ Τραπεζοῦντος· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη, τήν 1 Μαρτίου 1659.
Ἅγιος Παῦλος ὁ Ρῶσος· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 3 Ἀπριλίου 1683.
Ὁσιομάρτυς Παχώμιος· ἀπεκεφαλίσθη γιά τήν πίστη, στίς 21 Μαΐου 1732.
Ἅγιος Πολύδωρος ἐκ Λευκωσίας· ὑπέστη τό δι' ἀπαγχονισμοῦ μαρτύριο στή Ν. Ἔφεσο, στίς 3 Σεπτεμβρίου 1794.
Ὁσιομάρτυς Προκόπιος ἐκ Βάρνας· ἀπεκεφαλίσθη γιά τήν πίστη στήν Σμύρνη, στίς 25 Ἰουνίου 1810.
Ὁσιομάρτυς Παῦλος ἐκ Πελοποννήσου· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη, στίς 22 Μαΐου 1818.
Ἅγιος Παναγιώτης· ἀπεκεφαλίσθη στήν Ἰερουσαλήμ, μεταξύ τῶν ἐτῶν 1827 - 1838. 

Ρ
Ἅγιος Ραφαήλ ἐξ Ἰθάκης· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη στή Λέσβο, στίς 9 Ἀπριλίου 1463.
Ὁσιομάρτυς Ρωμανός ἐκ Καρπενησίου· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 5 Ἰανουαρίου 1694.
Ἅγιος Ρωμανός ἱερομάρτυς· ἐσφαγιάσθη γιά τήν πίστη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 6 Ἰανουαρίου 1695.

Σ
Ἅγιος Σεραφείμ ἱερομάρτυς, ἐπίσκοπος Φαναρίου· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη, στίς 4 Δεκεμβρίου 1601.
Ἅγιος Συμεών ἐκ Τραπεζοῦντος· ὑπέστη μαρτυρικό τέλος στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 14 Αὐγούστου 1653.
Ἅγιος Σταμάτιος ἐκ Βόλου· ἐσφαγιάσθη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 16 Αὐγούστου 1680.
Ἅγιοι Σταμάτιος, Ἰωάννης καί Νικόλαος ἐκ Σπετσῶν· ἀπεκεφαλίσθησαν γιά τήν πίστη στή Χίο, στίς 3 Φεβρουαρίου 1822.
Ἅγιος Σάββας Νιγδελῆς· ἐσφαγιάσθη γιά τήν πίστη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 12 Νοεμβρίου 1726. 

Τ
Ἅγιος Τριαντάφυλλος ἐκ Ζαγορᾶς· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη, στίς 8 Αὐγούστου 1680.
Ὁσιομάρτυς Τιμόθεος ὁ Ἑσφιγμενίτης· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη, στίς 29 Ὀκτωβρίου 1820. 

Φ
Ἁγία Φιλοθέη ἡ Ἀθηναία· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη στήν Ἀθήνα, στίς 19 Φεβρουαρίου 1589. 

Χ
Ἅγιος Χρῆστος ὁ Κηπουρός· ἀπεκεφαλίσθη στήν Κωνσταντινούπολη, στίς 12 Φεβρουαρίου 1748.
Ἁγία Χρυσῆ ἡ Παρθενομάρτυς· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη, στίς 13 Ὀκτωβρίου 1795.
Ὁσιομάρτυς Χριστοφόρος ἐξ Ἀδριανουπόλεως· ἐμαρτύρησε γιά τήν πίστη, στίς 16 Ἀπριλίου 1818.

Αγραφα Ευρυτανίας Το Μοναστήρι της Παναγίας Τροβάτου

 
        Είναι γεγονός πως το χωριό μας, το Τροβάτο Ευρυτανίας, είναι ελάχιστα γνωστό. Θα κυριολεκτούσαμε, αν λέγαμε, πως την όποια αναφορά του σ' αυτό την οφείλει στο ιστορικό μοναστήρι της κοίμησης της Θεοτόκου ή της Παναγίας, όπως μας είναι γνωστό.
        Ο σημερινός επισκέπτης αντικρίζει ένα επισκευασμένο μοναστήρι. Οι αιώνες που πέρασαν από τότε που κτίστηκε, αλλά και η έλλειψη φροντίδας γι' αυτό το είχαν καταστήσει ετοιμόρροπο. Τα τελευταία χρόνια επισκευάστηκε με τη φροντίδα των χωριανών και του παπα-Πέτρου, αλλά χωρίς ν' αποφευχθεί η αλλοίωση της φυσιογνωμίας του. 

          ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΟΥ
        Δεν έχουμε, δυστυχώς, σαφείς πληροφορίες ούτε άλλα στοιχεία από τα οποία θα μπορούσαμε να οδηγηθούμε με βεβαιότητα στην ακριβή και αδιαμφισβήτητη χρονολογία ίδρυσής του. Εικάζουμε πως χτίστηκε την τελευταία δεκαετία του 16ου αιώνα και πάντως πριν το 1600 από το λογιότατο ιερομόναχο Αντώνιο, ο οποίος καταγόταν από το Τροβάτο. Το μοναστήρι του οποίου σήμερα σώζεται το καθολικό, είναι μονόχωρος ναός, τρίκογχος με δίρριχτη στέγη, χωρίς τρούλο. Ο Αντώνιος μάς είναι γνωστός, γιατί υπήρξε διδάσκαλος του Ευγένιου Αιτωλού, ο οποίος έφτασε στο μοναστήρι αυτό περί το 1612. Αυτή είναι και η παλιότερη πληροφορία που έχουμε για το μοναστήρι, το οποίο, βέβαια, το 1612 είχε πια αποκτήσει σημαντική φήμη.
        Την ίδρυση του μοναστηριού θα πρέπει να τη δούμε ως αποτέλεσμα της προσπάθειας που είχε καταβάλει το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως στο β' ήμισυ του 16ου αιώνα για τη διάδοση και διδασκαλία των ιερών γραμμάτων.
Αποτέλεσμα της προσπάθειας αυτής ήταν και η Σύνοδος που έγινε στο Μετόχι του Αγίου Τάφου, το 1593, από τον Πατριάρχη Κωνσταντινούπολης Ιερεμία Β'. Σ' αυτή τη Σύνοδο τονίσθηκε η ιερή υποχρέωση της εκκλησίας για συνεχή καλλιέργεια της Πίστης και της Παιδείας. Ειδικότερα όρισε "Εκαστον Επίσκοπον εν τη εαυτού παροικία φροντίδα και δαπάνην την δυναμένην ποιείν, ώστε τα θεία και ιερά γράμματα διδάσκεσθαι, βοηθείν δε κατά δύναμιν τοις εθέλουσι διδάσκειν και μαθείν προαιρουμένοις, εάν των επιτηδείων χρείαν έχωσιν".        Μετά τη Σύνοδο αυτή και με την έντονη προτροπή του Πατριαρχείου υπήρξε μια δραστηριοποίηση και ένας οργασμός σ' όλη τη χώρα σχετικά με την ίδρυση μονών και τη διατήρηση των ιερών γραμμάτων και της χριστιανικής πίστης. Η ανέγερση μοναστηριών ήταν, φυσικά, κυρίαρχη επιδίωξη γιατί μέσα σ' αυτά θα διατηρούνταν η παράδοση της Φυλής μας και θα συντελούσαν στη διατήρηση και διάδοση της χριστιανικής πίστης.
              Πρώτος μοναχός και οικιστής αναμφισβήτητα ήταν ο λογιότατος Αντώνιος που καταγόταν, όπως προανέφερα, από το Τροβάτο. Το μοναστήρι αυτό εξαρχής είχε πολύτιμη και πολύπλευρη προσφορά. Πέρα από την αυτονόητη θρησκευτική του προσφορά, επιτέλεσε και σημαντικό κοινωνικό έργο. Αποτέλεσε καταφυγή για τους αδύνατους και δεινοπαθούντες, καταφύγιο για τους διωκόμενους και κατατρεγμένους από τους Τούρκους Έλληνες, αλλά και σκέπη για όσους ήθελαν ν' απαλύνουν την ψυχή τους. Εκεί, ακόμη, προσέτρεχαν και οι κάτοικοι της περιοχής Τροβάτου και των περιχώρων κάθε φορά που ήθελαν ν' αντλήσουν δύναμη, ελπίδα και αισιοδοξία, αλλά και κάθε φορά που ήθελαν να καθησυχάσουν την ένοχη συνείδησή, γιατί αισθάνονταν τον έλεγχό της, για τυχόν παρεκτροπές στην καθημερινή τους ζωή.
        Η Μονή, παράλληλα με τη θρησκευτική και κοινωνική της προσφορά, από τα πρώτα ακόμη χρόνια της ίδρυσής της, λειτουργούσε και ως σχολείο κοινών γραμμάτων αλλά και ευρύτερης παιδείας και διέθετε πλήθος χειρόγραφων βιβλίων, την τύχη των οποίων δε γνωρίζουμε σήμερα. Και σ' αυτή τη Μονή-Σχολείο, που ήταν και η πρώτη πνευματική εστία, το πρώτο πνευματικό κέντρο όχι μόνο για το Τροβάτο, αλλά και την ευρύτερη περιοχή των Αγράφων την περίοδο αυτή, φοιτούσε μεγάλος αριθμός μαθητών, όχι μόνο από το Τροβάτο αλλά και από τα Βραγγιανά και το Βελισδόνι, καθώς και παιδιά άλλων οικογενειών από ημιορεινές και πεδινές περιοχές, που είχαν συρρεύσει στην περιοχή για ν' αποφύγουν τα δεινά της τουρκοκρατίας.
        Για τον Αντώνιο δεν ξέρουμε ούτε πού σπούδασε ούτε τι σπούδασε. Παλαιότερη πληροφορία γι' αυτόν έχουμε από τον Αναστάσιο Γόρδιο το Βραγγιανίτη (1654-1729), αγαπημένο μαθητή και συνεχιστή του έργου του Ευγένιου Γιαννούλη. Ο Αναστάσιος Γόρδιος αναφέρει ότι ο Αντώνιος "ο εκ Τροβάτου" ήταν ο πρώτος αξιόλογος διδάσκαλος του Γιαννούλη. Ειδικότερα, στη βιογραφία του Ευγένιου Γιαννούλη, ο Γόρδιος αναφέρει ότι, όταν ο σοφός δάσκαλος του ήταν 15 ετών, επειδή η μητρυιά του "χαλαπώς προς αυτόν εφέρετο" έφυγε κρυφά από το πατρικό του σπίτι και πήγε στη μονή Βλοχού, για ν' ακολουθήσει το μοναχικό βίο. Από τη μονή Βλοχού τον παρέλαβε ο ιερομόναχος Αρσένιος, ο εξ Αγράφων, και μαζί έφτασαν στη μονή της  Παναγίας Τροβάτου. Στη μονή αυτή βρήκε ο Ευγένιος δυο αξιόλογους ιερομόναχους. τον Αντώνιο από το Τροβάτο και τον Βαρθολομαίο από κάποιο χωριό Αισώπου Νίκη του Αιτωλικού. Οι δυο ιερομόναχοι είχαν μεγάλη φήμη τόσο για την πνευματική τους καλλιέργεια, όσο και για την καλοσύνη τους. Ο Ευγένιος, φιλομαθής όπως ήταν, κοντά στον Αντώνιο έμαθε τα πρώτα γράμματα, την εκκλησιαστική τάξη και τη βυζαντινή μουσική.
        Ο Γιαννούλης παρέμεινε στη μονή της Παναγίας Τροβάτου από το 1612 ως το τέλος του 1618. Το 1616 πήγε στο μοναστήρι της Τατάρνας για λίγο, χειροτονήθηκε διάκονος και επανήλθε στη μονή της Παναγίας. Το 1618 ταξίδεψε με τον Αρσένιο στο Άγιον όρος και το 1619 επανήλθε αμέσως στη μονή της Παναγίας Τροβάτου, μετά την πληροφόρησή του ότι ο Αρσένιος σφάχτηκε από Άραβες πειρατές,  και το ίδιο έτος μαζί με τον Αντώνιο και το Βαρθολομαίο έφυγαν για το θεοβάδιστον όρος Σινά και τους Αγίους Τόπους. Στα τέλη του 1622 ή αρχές του 1623 ο Γιαννούλης επανήλθε στο μοναστήρι. Το 1624 έφυγε για σπουδές στη Σχολή των Ελληνικών Γραμμάτων στα Τρίκαλα και περί το τέλος του 1625 επανήλθε στη μονή κοντά στους αγαπημένους του δασκάλους. Έφυγε ύστερα, με την ενθάρρυνση του Αντωνίου και Βαρθολομαίου,  για σπουδές στην Κεφαλλονιά, κοντά στον πολύ Παΐσιο Μεταξά, πιθανότατα το 1628 και από εκεί συνέχισε την υπόλοιπη λαμπρή σταδιοδρομία του.
        Ο Ευγένιος Γιαννούλης έφυγε από τη μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου Τροβάτου σε ηλικία άνω των τριάντα ετών, ενώ είχε  πρωτοέλθει στη μονή σε ηλικία δεκαπέντε ετών. Επομένως, ο Ευγένιος Γιαννούλης στη μονή Τροβάτου "γράμμασι επαιδεύετο" και εκεί πέρασε εκείνα τα χρόνια της ζωής του που ήταν τα προσφορότερα για αφομοίωση και μάθηση* εκείνα τα χρόνια της ζωής του που οι προσλαμβάνουσες ικανότητες για μάθηση βρίσκονταν στην καλύτερή τους ώρα, στην κορύφωσή τους. Αυτός είναι και ο λόγος που μπορούμε να υποστηρίξουμε με βεβαιότητα ότι στη μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου Τροβάτου ο Ευγένιος Γιαννούλης απέκτησε το ουσιαστικό πνευματικό του υπόβαθρο και ότι στη μονή αυτή διαμόρφωσε το χαρακτήρα του και σφυρηλάτησε την προσωπικότητά του.
        Για τον Αντώνιο γνωρίζουμε ακόμη πως με δαπάνη του αγιογραφήθηκε ο ναός. Σήμερα σώζονται λίγες τοιχογραφίες. Ιδιαίτερα οι τοιχογραφίες του βόρειου τοίχου έχουν καταστραφεί από την άστοχη ανθρώπινη παρέμβαση. Έχουν αποξεστεί οι περισσότερες αγιογραφίες του βόρειου τοίχου και το μέρος έχει καλυφτεί με τσιμέντο. Η αγιογράφηση ήταν βυζαντινότροπη και οι τοιχογραφίες είχαν ως θέματα:  α} Τη γέννηση της Θεοτόκου, β} Τον Ιησού δωδεκαετή στο ναό, γ) Την είσοδο στα Ιεροσόλυμα, δ} Την κοίμηση της Θεοτόκου, ε) Το Μυστικό Δείπνο, στ) την Πεντηκοστή, ζ) την Άκρα Ταπείνωση η) τον Άγιο Ιγνάτιο το Θεοφόρο, θ) τον Άγιο Ιάκωβο, ι) τον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο, ια) τον Άγιο Βασίλειο τον Ουρανοφάντορα κ.ά.π.
        Η αγιογράφηση ήταν έργο των αγιογράφων Ιωάννου και ετέρου Ιωάννου, μεταξύ των οποίων πρέπει να υπάρχει σχέση διδασκάλου και μαθητή, και έγινε το 1644, όπως πληροφορεί η κτητορική επιγραφή του ναού που υπάρχει πάνω από την δυτική είσοδο του ναού. Έχει δε ως εξής:
        [ΙΣΤΟΡ]ΗΘΗ Ο ΘΕΙΟΣ ΟΥΤΟΣ Κ(ΑΙ) ΠΑΝΣΕΠΤΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙ(ΑΣ) ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΥ ΜΑΡΙ(ΑΣ) [ΔΙΑ] ΔΑΠΑΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΟΣΙΩΤΑΤΟΥ [ΚΑΙ] ΛΟΓΙΩΤΑΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΥ ΚΥΡΟΥ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΙΕΡ(ΟΜΟΝΑ)ΧΟΥ [ΠΑΤ]ΡΙΑΡΧΟΥΝΤΟΣ  ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΤΟΥ Κ(ΑΙ) ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΚΥΡΟΥ ΠΑΡΘΕΝΙΟΥ ΑΡΧΙΕΡΑΤΕΥΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΠΑΝΙΕΡΩΤΑΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΦΑΝΑΡΙΟΥ Κ(ΑΙ) ΝΕΟΧΩΡΙΟΥ ΚΥΡΟΥ ΕΥΘΥΜ(ΙΟΥ) Σεπ/μβρίου κε. Δια χειρός ημών Ιωάννου κ(αι) ετέρου Ιωάννου έτη από θεογονίας ΄αχμδ.
        Το μοναστήρι συνέχισε τη δημιουργική του δράση όλο το 17ο αιώνα. Οπωσδήποτε πρέπει να συμπεράνουμε πως άρχισε να περιορίζεται η προσέλευση των μοναχών και να περιορίζεται, επομένως, και η φήμη του μοναστηριού, όταν άρχισε ν' αναπτύσσεται το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής στα Βραγγιανά, και πολύ περισσότερο, όταν εγκαταστάθηκε σ' αυτό ο Ευγένιος Γιαννούλης, το 1662, και ιδρύθηκε η μεγάλη Σχολή, "Το Ελληνομουσείον των Αγράφων" στο οποίο δίδαξε ο Γιαννούλης μέχρι το 1673. Η φήμη της Σχολής αυτής των Βραγγιανών  ήταν τόσο διαδεδομένη, ώστε η προσέλευση μαθητών ήταν εντυπωσιακά μεγάλη. Η φήμη της μάλιστα συνεχίστηκε και μετά το θάνατο του Γόρδιου το 1729 και ως τα Ορλωφικά.
        Είναι φυσικό η φήμη της μονής της Παναγίας Τροβάτου να επισκιαστεί από την ακτινοβολία του " Ελληνομουσείου των Αγράφων". Εξάλλου η απόσταση μεταξύ των δύο μονών δεν ήταν μεγάλη και ήταν επόμενο η υπερβολική ανάπτυξη της μιας να επηρεάσει αρνητικά τη δραστηριότητα της άλλης.
       Η προσφορά του μοναστηριού δεν πρέπει να περιοριστεί μόνο στον πρωταρχικό ρόλο που έπαιξε στη διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός από τους μεγαλύτερους και σοφότερους διδασκάλους, του Ευγένιου Γιαννούλη, ο οποίος τόσα πρόσφερε στο υπόδουλο έθνος, αλλά επιβάλλεται να τονιστεί ιδιαίτερα η προσφορά του μοναστηριού της Παναγίας στους κατοίκους της περιοχής σε εκείνους τους δύσκολους χρόνους της δουλείας του Έθνους. Αποτέλεσε καταφύγιο πιστών και κιβωτό για τη διάσωση και διάδοση της χριστιανικής πίστης. Ακόμα υπήρξε ο θεματοφύλακας των παραδόσεων του έθνους μας και θέρμαινε την ελπίδα της απελευθέρωσης της πατρίδας στους ορεσίβιους κατοίκους της περιοχής. Οι ίδιοι, βέβαια, δε ζούσαν την έντονη καταπίεση των Τούρκων, γιατί δεν πατούσε εύκολα Τούρκος εκεί, αλλά η υπόλοιπη Ελλάδα στέναζε κάτω από τον τούρκικο ζυγό.
       Στο χώρο αυτό κάθε 15η Αυγούστου, στη γιορτή της Παναγίας, αντάμωναν οι Τροβατιανοί, αλλά και άλλοι κάτοικοι των γύρω περιοχών και εκεί ζωντάνευαν τα όνειρα για Λευτεριά και Ανεξαρτησία. Η μονή ήταν το λίκνο που γαλήνευε τις ψυχές των κατοίκων και τους γαλουχούσε με τις υψηλές αξίες της Φυλής μας. Και όταν ήρθε η πολυπόθητη Λευτεριά, μα και σήμερα ακόμη, το μοναστήρι συνέχισε και συνεχίζει να αποτελεί τόπο προσκυνήματος και ανταμώματος των Τροβατιανών κάθε 15η Αυγούστου που γιορτάζει η Μεγαλόχαρη.
        Η μονή αυτή  "ένθα τον ασκητικόν δίαυλον ιερά και θαυμασία τις διήνυε ξυνωρίς Αντώνιος και Βαρθολομαίος", που φιλοξένησε τον περίφημο Ευγένιο Γιαννούλη, αλλά και που θέρμαινε τις ψυχές των προγόνων μας, πρέπει ν' αποτελεί για μας όχι μόνο τόπο προσκυνήματος, αλλά και τόπο μνήμης και εθνικής αναβάπτισης.        
        Σήμερα το μοναστήρι της Παναγίας, το ζωντανό και εύγλωττο αυτό μνημείο της Ιστορίας μας, χρήζει ιδιαίτερης μέριμνας και επιβάλλεται να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια ν' αποκαλυφτεί, ν' αποκατασταθεί και να συντηρηθεί η ιστόρηση (αγιογράφηση) του ναού, και να ληφθούν μέτρα, ώστε να διατηρηθεί εφεξής αναλλοίωτο τόσο από την άστοχη ανθρώπινη επέμβαση, όσο και από τον πανδομάτορα χρόνο* το οφείλουμε στην Ιστορία μας* το οφείλουμε στις επερχόμενες γενιές. 
      Ιδιαίτερα το Υπουργείο Πολιτισμού, μέσω των υπηρεσιών του, οφείλει  να αναλάβει, με γενναία χρηματοδότηση και επιστημονική συνδρομή, τη συντήρηση και ανάδειξη του μοναστηριού.

( του Παναγιώτη  Β. Σαλαγιάννη, φιλολόγου )      psalagiannis@yahoo.gr
 ( Από το υπό έκδοση βιβλίο του Παναγιώτη Β. Σαλαγιάννη:     " Το Τροβάτο Αγράφων " ) 



 πηγή

agrafiotis

Έάν προσέχετε,θά δικαιούσθε την θεία επέμβαση σε κάθε επίθεση του εχθρού

Σήμερα είναι καιρός νά ετοιμασθούν οι ψυχές, γιατί, άν συμβή κάτι, δέν ξέρω τί θά γίνη. Είθε νά μην έπιτρέψη ό Θεός νά έρθουν δύσκολες μέρες, αλλά άν έρθουν, μέ έναν μικρό σεισμό, μέ ένα τράνταγμα, θά σωριάσουν ολόκληρες αδελφότητες, ολόκληρα μοναστήρια, γιατί ό καθένας θά πάη νά σώση τόν εαυτό του και θά τραβήξη τήν πορεία του.
Χρειάζεται πολλή προσοχή, γιά νά μη μας εγκατάλειψη ό Θεός. Οί ψυχές νά έχουν κάτι πνευματικό. Αυτό σας τιμάει. Θά γίνη μεγάλο τράνταγμα.
Τόσα σας λέω, τόσο σκληρά έχω μιλήσει! Έμενα κάτι νά μου έλεγαν, θά προβληματιζόμουν, θά σκεφτόμουν γιατί μού το είπαν, τί ήθελαν. Γιά νά μήν πω βράδυα, ένα βράδυ δέν θά κοιμόμουν.
Άν δέν έβλεπα τά δύσκολα χρόνια πού έρχονται, δέν θά ανησυχούσα τόσο. Άλλα αυτό πού βλέπω είναι ότι αργότερα θά δυσκολευθήτε πολύ. Δέν μέ καταλαβαίνετε. Τότε θά μέ καταλάβετε.
- Άν βρεθή, Γέροντα, μόνος του κανείς σέ δύσκολα χρόνια, τί θά κάνη; - Αρχισε τώρα νά κάνης πρώτα υπακοή, νά απόκτησης διάκριση, και τότε θά δούμε. Γι' αυτό είπαμε νά κόψουμε τά κουσούρια πρώτα. Άν έχη κανείς κουσούρια, δέν θά τά βγάλη πέρα. Άν τώρα γκρινιάζη γιά όλα και νομίζη ότι αυτός είναι λεβεντόπαιδο και όλοι οί άλλοι εϊναι χάλια, τότε ...; Κοιτάξτε νά διορθωθήτε, γιά νά δικαιούσθε τήν θεία βοήθεια.
Νά στηριχθήτε ακόμη περισσότερο στον Θεό. Θά έχουμε πιό δύσκολα χρόνια. Ακόμη είναι άγουρα τά φρούτα· δέν ωρίμασαν. Όταν εσείς θά είστε ώριμες πνευματικά, ξέρετε τί θά είστε; Όχυρό. Όχι μόνο γιά έδώ, αλλά θά μπορήτε νά βοηθάτε και πιό πέρα. Γιατί, διαφορετικά, θά έχετε και εσεΐς ανάγκη από ανθρώπινη βοήθεια και προστασία. Και ξέρετε τί κακό είναι ένα μοναστήρι, με ένα σωρό αδελφές, νά έχη ανάγκη από λαϊκούς;
Σήμερα ό μοναχός πρέπει νά ζήση πνευματικά, γιά νά είναι έτοιμος νά ξεπεράση μιά δυσκολία. Νά έτοιμασθή, γιά νά μην τον στενοχωρήση ή στέρηση, γιατί μετά μπορεί νά φθάση στην άρνηση. Θά έρθη εποχή πού θά ξεραθούν τά ποτάμια, όλοι θά διψάσουν, όλοι θά υποφέρουν. Γιά μας τους μοναχούς δεν είναι τόσο φοβερό· εμείς και νά διψάσουμε, πρέπει νά διψάσουμε, γιατί εμείς ξεκινήσαμε γιά κακουχία. «Ο,τι δέν έκανα εκουσίως ως καλόγερος, θά πώ, το κάνω τώρα ακουσίως, γιά νά καταλάβω τί θά πή καλόγερος. Σ' ευχαριστώ, Θεέ μου». Αλλά ό καημένος ό κόσμος! Όταν φθάνουν οι άνθρωποι στο σημείο νά εφευρίσκουν βόμβες πού νά σκοτώνωνται οι άνθρωποι και νά μήν καταστρέφωνται τά κτίρια, τί νά πώ; Όταν είπε ό Χριστός «μιά ψυχή αξίζει όσο ό κόσμος όλος», και αυτοί έχουν τά κτίρια πιο πολύ από όλο τον κόσμο, αυτό είναι φοβερό!
- Γέροντα, νιώθω αγωνία, φόβο, γιά ό,τι μας περιμένει.
- Αυτός ό φόβος μας βοηθάει νά γαντζωθούμε στον Χριστό. Όχι ότι πρέπει νά χαίρεται κανείς γι' αυτήν την κατάσταση πού περιμένουμε, άλλα νά χαίρεται, γιατί θά άγωνισθή γιά τον Χριστό. Δηλαδή δέν θά περάσουμε μιά κατοχή ενός Χίτλερ ή ενός Μουσολίνι, άλλα θά δώσουμε εξετάσεις γιά τον Χριστό.
Δέν είναι ότι θά έχουμε εμείς πολυβόλα, ατομικές βόμβες ανώτερες, και θά νικήσουμε. Τώρα ό αγώνας θά είναι πνευματικός. Θά παλέψουμε μέ τον ίδιο τον διάβολο. Ό διάβολος όμως δέν έχει καμμιά εξουσία, αν δέν του δώσουμε εμείς εξουσία.
Τί νά φοβηθούμε; Αν ήταν Χίτλερ ή Μουσολίνι, ήταν άλλο. Νά μήν υπάρχη φόβος. Νά χαιρώμαστε πού ή μάχη είναι πνευματική. Έάν ζήτε μοναχικά, πατερικά, και προσέχετε, θά δικαιούσθε την θεία επέμβαση σε κάθε επίθεση του εχθρού. Άν υπάρχουν άνθρωποι προσευχής, ταπεινοί, πού έχουν πόνο και αγάπη, είναι κεφάλαια πνευματικά, είναι «βάσεις» πνευματικές. Δυό-τρείς ψυχές νά υπάρχουν σε ένα μοναστήρι πού νά σκέφτωνται τον πόνο των άλλων και νά προσεύχωνται, είναι πνευματικό οχυρό. Καθηλώνουν τά πάντα.

γέροντας Παϊσιος