῞Ενας ἀπό τούς ἁγίους τῆς ᾿Εκκλησίας μας εἶπε: "῎Αν στό δρόμο μου συναντήσω ἕναν ἄγγελο καί ἕναν ἱερέα, θά σκύψω νά φιλήσω τό χέρι τοῦ ἱερέως πρῶτα καί ὕστερα
θά προσκυνήσω τόν
ἄγγελο". Αὐτή ἡ σκέψη πράγματι κρύβει τήν μεγαλύτερη ἀλήθεια γιατί ὁ
ἱερεύς εἶναι ἡ ὁρατή παρουσία τοῦ Χριστοῦ στόν κόσμο μας, εἶναι ὁ
Χριστός σαρκωμένος, ὁ Λυτρωτής, ὁ θριαμβευτής Κύριος ἀνάμεσά μας.
᾿Εμεῖς οἱ πρεσβυτέρες δέν συναντᾶμε στό δρόμο μας τόν ἱερέα. Οὔτε μόνον στήν ᾿Εκκλησία. Γιά μᾶς ὁ ἱερεύς εἶναι ὁ σύζυγός μας. Ζοῦμε τήν πιό πλούσια εὐλογία, τήν πιό χαρισματική ζωή, κι ἄς τό ἔχουμε συνηθίσει λιγώτερο ἤ περισσότερο.
᾿Εμεῖς οἱ πρεσβυτέρες εἴμαστε ἕνα μέλος τῆς ὑπάρξεως τοῦ συζύγου μας-ἱερέως, ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀστῶν του καὶ σάρξ ἐκ τῆς σαρκὸς του.
῾Ο Κύριος μέ τό μέγα μυστήριο τοῦ γάμου μᾶς ἕνωσε μυστηριακά μέ τόν ἱερέα σέ μιά ἁγία, τελεία, δυνατή ἑνότητα. Μαζί μέ τόν ἱερέα ζοῦμε, συζητοῦμε, ἀντιμετωπίζουμε ἀρκετές ποιμαντικές μέριμνες. Μά τό κυριώτερο, δεχόμαστε τήν θεία χάρι, ἀκατάπαυστα, πού ἄφθονα δίδεται στήν κτίσι ὁλόκληρη γιά νά τήν μεταμορφώσῃ καί νά τήν θεώσῃ.
῾Ο γάμος ὁ δικός μας εἶναι, θά λέγαμε, εἰς τό ἔπακρον καί συνεχῶς θεανθρώπινος, ἀφοῦ ὁ σύζυγός μας καί ἐμεῖς φέρνουμε τόν Χριστό μέσα μας, ἐφ᾿ ὅσον εἴμαστε Χριστοφόροι. ῾Ο γάμος μας ἀκόμα εἰκονίζει τήν ἁγία Τριάδα: ὁ Κύριος, ὁ πρεσβύτερος καί ἡ πρεσβυτέρα. Νά τό πιό ἁπλό, ἀλλά συνάμα καί τό πιό παντοδύναμο καί πανευφρόσυνο γεγονός γιά μᾶς, πού καταξιώνει τήν φτωχή καί πεπερασμένη μας ψυχή, τήν μικρή μας ζωή.
᾿Αφοῦ λοιπόν ὁ σύζυγός μας ἱερεύς μετέχει στό θαῦμα τῆς ἱερωσύνης τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ καί σύ καί ἐγώ, ἀδελφή πρεσβυτέρα, συμμετέχουμε στήν ἱερωσύνη τοῦ Κυρίου μας; μέ τό μυστήριο τοῦ γάμου. ᾿Ασύγκριτη ἡ τιμή αὐτή γιά μᾶς ἀπό τίς ὁποῖες ἔρρευσαν τά φαῦλα. ῾Η μητέρα μας ἡ Εὔα ἔφερε τήν ἀπώλεια στόν βασιλέα ὅλης τῆς κτίσεως τόν ᾿Αδάμ, τόν σύζυγό της. ᾿Εμεῖς οἱ πρεσβυτέρες συμμέτοχες στήν ἱερωσύνη τοῦ συζύγου μας καί στό σταυρό τοῦ παπᾶ μας, ἀγωνιζόμαστε νά γίνουμε ἅγιες, πανάγιες, μέ τήν ἄσκησι, τήν προσευχή, τήν σιωπή, τά ἄλλα μυστήρια, καί τήν λατρεία, μέ τήν εὐλογημένη τεκνογονία, τό πιό ἀσφαλές μέσον σωτηρίας. ῎Ετσι ἐλπίζουμε θείᾳ χάριτι καί κρείττω.
῾Ο σύζυγός μας δέν εἶναι ὁ Γιῶργος ἤ ὁ Γιάννης, ἀλλά ὁ πατήρ Γεώργιος ἤ ὁ πατήρ ᾿Ιωάννης. ᾿Αποτελεῖ μετά ἀπό τόν ἐπίσκοπό μας τό κέντρον τῶν πιστῶν, τόν ποιμένα τῶν λογικῶν προβάτων, τοῦ ἐκλεκτοῦ λαοῦ τῆς ᾿Εκκλησίας μας, πού πορεύεται στήν σωτηρία, στήν λύτρωσι. Αὐτός, ὁ σύζυγός μας εἶναι ἕνας ἄνθρωπος τραγικός, ὄχι μέ τήν κοσμική ἔννοια βέβαια. Εἶναι δηλαδή ὁ πιό χαρούμενος ἄνθρωπος, ὅταν λειτουργῇ, ὅταν ἁγιάζῃ τόν περιούσιο λαό τοῦ Θεοῦ μέ τά μυστήρια καί μέ τόν θεῖο λόγο πού ἔχει τήν δύναμι νά ἀναστήσῃ τίς νεκρές ψυχές.
῾Ο ἱερεύς-σύζυγός μας εἶναι καί ὁ πιό θλιμμένος ἄνθρωπος γιατί ἀναλογίζεται, βλέπει, ζῇ καί αἰσθάνεται συνέχεια πόσο μικρός εἶναι μπροστά στόν ἄπειρο Κύριο τῆς δόξης, πόσο φτωχός μπροστά στόν Πλούσιο ἐν ἐλέει, καί οἰκτιρμοῖς, πόσο "γῆ καί σποδός" μπροστά στή θεία μεγαλειότητα, στήν ἄρρητη σοφία καί ἀγάπη τοῦ Κυρίου μας ᾿Ιησοῦ.
Πόσες φορές δέν τόν βλέπουμε νά γυρίζῃ στό σπίτι πονεμένος κατάκαρδα γιά τά συντρίμματα τῶν ψυχῶν πού συνήντησε τήν ἡμέρα, γιά τήν ἁμαρτία καί τήν ψυχρότητα πού πιέζει τίς ταλαίπωρες ὑπάρξεις, τίς δέσμιες μέσα στόν δύστυχο "προοδευμένο" πολιτισμό μας.
῾Ο ἱερεύς μας ἀκόμη μοιάζει μέ τόν θεόπτη Μωϋσῆ πού ἀνεβασμένος στό ὄρος Σινᾶ ἄκουγε τίς βροντές, ἐτυφλώνετο ἀπό τίς ἀστραπές τῆς θείας μεγαλειότητος καί ἐκρύβετο μέσα στό σύννεφο τῆς θείας παρουσίας. Ποτέ δέν εἶδε ὅμως τό θεῖο πρόσωπο. Γιατί "οὐδεὶς ὄψεται τὸ πρόσωπόν μου καὶ ζήσεται", λέγει Κύριος Παντοκράτωρ. Καί ὁ ἱερεύς σύζυγός μας ἀτενίζει καί ἀγγίζει φρικωδεστέραν θυσίαν καί θαῦμα, ἀσυγκρίτως ἐκπληκτικόν, καθώς λέγει ὁ ἱερός Χρυσόστομος.
῾Ωστόσο τά μάτια τῆς ψυχῆς του βλέπουν μέρος τῆς θείας δόξης. ῾Η καρδιά του κλείνει μέρος τῆς ἀπείρου ᾿Αγάπης καί ὁ νοῦς του ἀγωνίζεται νά χωρέσῃ μιά σταγόνα ἀπό τή θεία σοφία.
Δίπλα σ᾿ αὐτόν τόν ἄνθρωπο, ἤ, ἄς τό ποῦμε καλύτερα, πλάϊ στόν ἱερέα της τί πρέπει νά αἰσθάνεται ἡ πρεσβυτέρα; Πῶς πρέπει νά ζῇ;
῾Η γυναῖκα γενικά δίπλα στον ἄνδρα παίζει βασικό ρόλο. Εἶναι προωρισμένη νά γίνεται ὁ ἀρχιτέκτων τῆς συζυγικῆς γαλήνης, νά σφογγίζῃ τόν ἱδρῶτα τοῦ προσώπου τοῦ ἀνδρός της, νά κάμῃ ἀνάλαφρη ἀπό τόν ἀγῶνα καί τήν ἀγωνία καί τόν μόχθο, τή ζωή του. Εἶναι τό μικρό λυχνάρι πού φωτίζει τό διάβα τῶν ἀνθρώπων πού ἀγαπᾷ. ῾Η μητέρα καί σύζυγος γίνεται ἡ σιωπηλή θυσία πού ἐπάνω της θά ἀκουμβήσουν καί θά ριζώσουν τά ἀγαπητά της πρόσωπα, γιά νά στερεώσουν καί νά ἐπιτύχουν στή ζωή.
Μπορεῖ βέβαια ἡ ἱστορία νά διαστίζεται ἀπό ὀνόματα ἀνδρῶν, πίσω ὅμως ἀπό αὐτούς κάποια γυναῖκα, κάποια μητέρα ἔπαιξε τόν ρόλο της, ἔγινε ὁ σμιλευτής του. Μοιάζει ἡ γυναῖκα μέ τό ὑπόγειο καί ἀθόρυβο ἐκεῖνο ρυάκι πού ἐνῶ δέν φαίνεται, μεταβάλλει τόν τόπο σέ ζωογόνο, δροσερό. ᾿Εκεῖ ἀκριβῶς πού φυτρώνουν οἱ μεγάλες βελανιδιές, οἱ μεγάλοι ἄνδρες.
῎Ετσι λοιπόν ἡ πρεσβυτέρα θά εἶναι ἡ τέλεια νοικοκυρά, ἡ ἀφωσιωμένη σύζυγος, ἡ καλή μητέρα, ἀλλά ὁ νοῦς της καί ἡ καρδιά της πρέπει νά συν-αρπάζωνται ἀπό τό ἱλαρόν Φῶς τῆς θείας ἁγίας δόξης.
Καί τά ὅπλα τῆς πρεσβυτέρας;
῾Η πίστις. Νά τό πρῶτο της ὅπλο. Ξέρουμε πώς μποροῦμε μέ ἕνα καί μόνο κόκκο σιναπιοῦ πίστεως νά μετακινήσουμε ὄρη. ῾Ο ἅγιος Μᾶρκος ὁ ἀσκητής θέλησε νά δείξῃ τήν τεράστια δύναμι αὐτοῦ τοῦ λόγου τοῦ Κυρίου γιά τήν προσευχή. Μέ τήν προσευχή του πράγματι ἐκίνησε ὁλόκληρο βουνό. Κι ὅμως δέν εἶναι μεγάλο κατόρθωμα, γιατί μέσα μας ὑπάρχουν μεγαλύτερα βουνά.
Πῶς νά τά βγάλουμε πέρα π.χ. μέ τό λίγο μισθό τοῦ συζύγου μας ἱερέως καί νά ἀνταποκριθοῦμε στίς ἀνάγκες τῆς μεγάλης μας οἰκογενείας; Νά τό βουνό. Πίστις τυφλή, ἤ σωστότερα ζωντανή στόν Κύριό μας θά φέρῃ τό πιό αἴσιο, τό πιό συμφέρον ἀποτέλεσμα.
᾿Αλλοίμονο ἐπίσης ἄν ἡ πρεσβυτέρα, ὁ ἄνθρωπος αὐτός τῆς χάριτος, δέν καλλιεργεῖ μέσα της τήν ἐλπίδα τῆς μελλούσης ζωῆς κοντά στόν Κύριο μετά τῆς Θεοτόκου καί τῶν ἁγίων μας. ῾Η πρεσβυτέρα εἶναι ὁ ἄνθρωπος πού λιώνει μέ τήν ἁγία ἐλπίδα τῆς Βασιλείας τῶν οὐρανῶν καί διαδίδει τήν ἐλπίδα αὐτή στίς ψυχές πού τήν πλησιάζουν. Καί αὐτή ἡ ἐλπίδα ἀνάβει μέσα της καί γύρω της τήν ἀγάπη πού εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός.
Τήν ἀγάπη στά παιδιά της, στόν ἱερέα της, στήν ἐνορία τοῦ ἱερέως της, σέ κάθε ψυχή, σέ κάθε παιδί τοῦ Θεοῦ πού θά χτυπήσῃ τήν πόρτα της. ῾Η ἀγάπη της ἡ πρώτη, ἡ μοναδική, δηλαδή ἡ ξεχωριστή, ἡ βαθύτερη εἶναι ὁ Χριστός, πού ἐσαρκώθη, ἐσταυρώθη καί ἀνεστήθη γιά μᾶς, γιά νά βροῦμε τόν γλυκύτατο παράδεισο ἀνοικτό, γιά νά γίνουμε παιδιά τοῦ Θεοῦ καί πάλι.
Αὐτήν τήν ἀγάπη εἶχαν ὅλες οἱ χριστιανές μητέρες καί γι᾿ αὐτό ἀνέδειξαν ἁγίους στήν ᾿Εκκλησία μας. ῾Η ἁγία Μόνικα, ἡ μητέρα τοῦ πρώην ἁμαρτωλοῦ καί ἀτίθασου Αὐγουστίνου, τέτοια ἀγάπη εἶχε στόν Κύριο. ῞Υψωνε τήν καρδιά της σέ προσευχή χρόνια ὁλόκληρα ἕως ὅτου ἔδωσε ὁ Κύριος τήν σωτηρία στό παιδί της καί τόν ἀνέδειξε ἅγιον Αὐγουστῖνο. ῾Η ᾿Ανθοῦσα, ἡ Νόνα καί ἡ ᾿Εμμέλεια γι᾿ αὐτό ἔβγαλαν ἅγια παιδιά, τούς ἁγίους τρεῖς ῾Ιεράρχας.
Φλογερή ἀγάπη στόν Χριστό μέ ἀσίγαστη προσευχή, νά ἡ καρδιά τῆς ἁγίας μητέρας πού ζῇ τόν Χριστό, ἐν Χριστῷ. Δικαιολογημένα καί ὁ εἰδωλολάτρης Λιβάνιος τίς ἐθαύμαζε: "Βαβαί, οἷαι παρὰ χριστιανοῖς γυναῖκες εἰσίν!" ἔλεγε. Τέτοιες ἦσαν καί οἱ μητέρες πολλῶν ἄλλων ἁγίων.
῞Οσο μάλιστα θά φουντώνῃ μέσα της ἡ θεία ἁγάπη, τόσο πιό ταπεινή θά γίνεται ἡ πρεσβυτέρα. ῎Αν ὁ ἅγιος ᾿Ισαάκ ὁ Σῦρος, ὁ πρύτανις τῶν μυστικῶν πατέρων, ἐθεωροῦσε τόν ἑαυτόν του κατώτερον "πάσης τῆς κτίσεως", πιά γνώμη θά ἔχει γιά τόν ἑαυτό της ἡ παπαδιά; Τό πολυτιμώτερο στολίδι της εἶναι ἡ βαθειά, ἡ ἄκρα ταπεινοφροσύνη.
᾿Αθόρυβη, σιωπηλή, χωρίς νά ἀπαιτεῖ ποτέ διακρίσεις, ἤ ἀνέσεις ζῇ μυστικά στήν καρδιά της τόν οὐράνιο Νυμφίο, τόν Χριστό. Μέ ὑπομονή ἀντιμετωπίζει τά ποικίλα προβλήματα τῆς οίκογενείας της. Προσπαθεῖ νά ἀνακουφίζῃ τόν ἱερέα της μέ τήν ὑπακοή της καί νά προσφέρῃ ἀνάπαυσι καί ἠρεμία στήν εὐαίσθητη ἱερατική ψυχή πού ἀγωνίζεται νά ἁρπάξῃ τίς ψυχές ἀπό τοῦτο τόν κόσμο καί νά τίς φέρη κοντά στό Θεό, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος.
῾Η πρεσβυτέρα θέλει νά συμμορφώνῃ τόν ἑαυτό της σύμφωνα μέ τόν γυναικεῖο χαρακτῆρα, ὅπως ὁ θεῖος Παῦλος τόν θέλει: "῾Ωσαύτως γυναῖκας σεμνάς, μὴ διαβόλους, νηφαλίους, πιστὰς ἐν πᾶσι", γράφει στήν ἐπιστολή του πρός Τιμόθεον. Χαίρεται ἐπίσης ἡ πρεσβυτέρα ὅταν διαβάζη στήν πρώτη ἐπιστολή τοῦ ἀποστόλου Πέτρου: "ὁμοίως γυναῖκες ὑποτασσόμεναι τοῖς ἰδίοις ἀνδράσι, ἵνα καὶ εἴ τινες ἀπειθοῦσι τῷ λόγῳ, διὰ τῆς τῶν γυναικῶν ἀναστροφῆς ἄνευ λόγου κερδηθήσονται, ἐποπτεύσαντες τὴν ἐν φόβῳ ἁγνὴν ἀναστροφὴν ὑμῶν".
Μέ ἄλλα λόγια ἡ σιωπή τῆς συνετῆς καί σεμνῆς γυναίκας μπορεῖ νά μαλακώση τόν σκληρό ἀνδρικό χαρακτῆρα. Καί συνεχίζει ὁ ἅγιος ᾿Απόστολος Πέτρος: "ὧν ἔστω οὐχ ὁ ἔξωθεν ἐμπλοκῆς τριχῶν καὶ περιθέσεως χρυσίων ἤ ἐνδύσεως ἱματίων κόσμος, ἀλλ᾿ ὁ κρυπτὸς τῆς καρδίας ἄνθρωπος ἐν τῷ ἀφθάρτῳ τοῦ πρᾳέως καὶ ἡσυχίου πνεύματος, ὃ ἐστιν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ πολυτελές".
῎Οχι λοιπόν ἡ ἐξωτερική πολυτέλεια, τά ποικίλα χτενίσματα, ἀλλά ὁ κρυπτός τῆς καρδιᾶς, ὁ μυστικός ἄνθρωπος ἀποδεικνύει τήν ἀξία τῆς γυναῖκας. Πόσο σύμφωνα δέν εἶναι ὅλα αὐτά μέ τήν ὑψηλή ζωή πού καθημερινῶς ἀξιώνεται νά βλέπη διά τοῦ ἱερέως της ἡ πρεσβυτέρα;
῾Η ἁγία Ναταλία, τήν μνήμη τῆς ὁποίας ἑορτάζουμε στίς 26 Αὐγούστου, μέ τίς ἱερές προσλαλιές της, τίς νουθεσίες της, τίς ἀκούραστες προσευχές της, σάν ἄλλη, Νέα Εὔα, ἔφερε τόν σύζυγό της ᾿Ανδριανό κοντά στόν Χριστό. ῾Η ᾿Εκκλησία μας καί τούς δύο τούς τιμᾶ ὡς ῾Αγίους. Νά τί κατόρθωσε ἡ σύζυγος διά τῆς Χάριτος! Καί πόσες ἄλλες γυναῖκες δέν κατόρθωσαν νά ὁδηγήσουν ὅλη τους τήν οἰκογένεια στόν Παράδεισο!
Δέν θά ζηλέψη καί ἡ πρεσβυτέρα αὐτά τά ἅγια φωτεινά παραδείγματα;
Καί εἶναι γεγονός ὅτι πρεσβυτέρες ἅγιες στήριξαν μετρίους κληρικούς. ᾿Ενῶ τό ἔργο λαμπρῶν πρεσβυτέρων ἐναυάγησε, τοὐλάχιστο ἔτσι ἐφάνη, ὅταν οἱ πρεσβυτέρες εἶχαν τό νοῦ τους... μακράν τοῦ Χριστοῦ... στίς ἀνέσεις, στίς διασκεδάσεις τοῦ κόσμου τούτου, "τοῦ ὁποίου τὸ σχῆμα παράγεται καὶ ἡ ἐπιθυμία αὐτοῦ". ῎Ετσι ὁ ἅγιος ᾿Ιωάννης τῆς Κρονστάνδης π.χ. ἅγιος τῶν τελευταίων χρόνων στή Ρωσία, ἐπρόκοψε καί ἁγίασε καί ἐπειδή εἶχε καλή πρεσβυτέρα.
῾Ο Virgil Georgiou, Ρουμάνος λογοτέχνης, πού ἔγινε ἱερεύς καί ζῇ στό Παρίσι, μᾶς ἀποθεώνει τόν πατέρα του ἱερέα π. Κωνσταντῖνο στό βιβλίο του "᾿Από τήν 25η ὥρα στήν αἰωνία ὥρα". Νά ὅμως καί λίγες περίφημες γραμμές γιά τή μαμά -πρεσβυτέρα: "῾Η μητέρα μου ἦταν φτιασμένη ἀτόφια ἀπό αὐστηρή πάστα. Καί ἐπειδή ἡ ζωή δέν εἶναι δυνατή στήν κατάσταση αὐτή τῆς ἀπόλυτης καθαρότητος, ἡ μητέρα μου κατέφευγε στόν κόσμο τῆς προσευχῆς καί τῆς ποιήσεως. ῾Υψωνόταν στόν οὐρανό μέ τήν κλίμακα τῆς πίστεως, μιᾶς πίστεως καθαρῆς καί τελείας σάν τήν μεταξένια κλωστή. ῾Η μητέρα μου ἔγραφε προσευχές, ἀκαθίστους ὕμνους καί ἱκεσίες μέ φλογερή καί οὐράνια ὀμορφιά. ῾Η καρδιά της ἦταν θυσιαστήριον «ἐν ᾧ καὶ ἐξ οὗ εὐχαὶ καθαραὶ προσφέρονται τῷ πανυψίστῳ Θεῷ». Τίς χειμωνιάτικες νύχτες, ὅταν τό χιόνι μεταμόρφωνε τά βουνά μας σέ μιά κόλασι λευκῶν φλογῶν, ἡ μητέρα μου ἔβαζε ἀναμμένες λάμπες σέ ὅλα τά παράθυρα μέ τή σκέψι μήπως ὑπάρχουν κάποιοι δυστυχισμένοι ταξιδιῶτες πού τούς βρῆκε στό δρόμο ὁ ἄσχημος καιρός. Καί ὅλη τή νύχτα ἔγραφε γι᾿ αὐτούς περίφημες προσευχές, γιά νά τούς σώση ἀπό τόν θάνατο. Προσευχόταν ἐπίσης κάποιες ἄνοιξες γιά τά μπουμπούκια καί τά ἄνθη τῆς κερασιᾶς πού ἄνοιγαν πολύ ἐνωρίς καί ἔπεφταν κάτω παγωμένα σάν παιδιά πού γεννήθηκαν και πέθαναν πρόωρα".
᾿Αλήθεια, πόσο πλατειά θά πρέπει νά εἶναι ἡ καρδιά τῆς πρεσβυτέρας! Ναί, ἀπέραντη γιά νά ἀγκαλιάζη τούς ἐνορίτες τοῦ συζύγου της - τά παιδιά του - τό ἐν Χριστῷ ποίμνιό του μέ ὅλους τούς καϋμούς τους. Καί νά προσεύχεται μέ θέρμη γι᾿ αὐτούς πού ἔχουν πλέον ἀναφαίρετα δεθῆ μέ τόν ποιμένα καί πατέρα τους ἱερέα.
Νά εἶναι γι᾿ αὐτούς ἡ "μητερούλα", ὅπως λέγουν οἱ Ρῶσσοι τήν πρεσβυτέρα, γιά νά συμπληρώνη τό ἁγιαστικό τοῦ ἱερέως ἔργον μέ τῆς καλωσύνης της τή δροσιά.
᾿Αφάνταστη καί ἀνυπολόγιστη εἶναι ἡ θλῖψις τοῦ ἱερέως νά βλέπη τήν πρεσβυτέρα του ἀσύμφωνη καί ψυχρή, μέ σβησμένη τήν φλόγα τῆς πίστεώς της νά ἀκολουθῆ τή ματαιότητα τοῦ κόσμου τούτου.
᾿Ενῶ ἡ πρεσβυτέρα πού ζῆ μέσα στήν ᾿Εκκλησία μας μέ τά ἅγια μυστήρια, τήν ᾿Εξομολόγηση καί τήν Θεία Εὐχαριστία, ζεῖ ἀπό αὐτήν τήν ζωή τήν γλυκιά μακαριότητα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ στήν ψυχή της. ῾Ο Χριστός γίνεται ἡ πνοή της, ἡ εὐτυχία της. ῞Οταν μελετᾶ τήν ῾Αγία Γραφή ἤ τούς βίους τῶν ῾Αγίων ἤ τά θαύματα τῆς κυρίας Θεοτόκου μαγεύεται κυριολεκτικά καί ζεῖ στόν γνήσιο καί ὁλοφώτεινο χῶρο τῆς ᾿Εκκλησίας μας.
῾Η καλή πρεσβυτέρα ξέρει νά σηκώνη τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ ἀδιάκοπα καί νά δροσίζεται ἀπό τή χάρι πού φέρει ὀ σύζυγός της ἱερεύς. ῾Ο ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης παρηγορεῖ θαυμάσια καί οἰκοδομεῖ τίς ψυχές μας λέγοντας ὅτι σ᾿ ὅλη μας τή ζωή θά ἀκολουθοῦμε ὄπισθεν τόν Κύριο. Αὐτή ἡ ἀκολουθία εἶναι ἡ πιό τιμητική. ᾿Οπίσω Του.
Μόνο στήν ἄλλη ζωή θά δοῦμε τόν Κύριο ἐνώπιοι ᾿Ενωπίῳ, ὅταν θά ἔχη ἐλαφρυνθῆ ἡ ὕπαρξίς μας ἀπό τό βάρος τοῦ φθαρτοῦ τούτου σώματος, ὅταν ἡ ψυχή μας θά ἔχει ἑνωθῆ μέ τό ἄφθαρτο καί καθαρισμένο σῶμα μας κατά τή Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου. ῞Οταν θά ἠχήση ἡ σάλπιγξ καί ὅταν οἱ νεκροί "ἐγερθήσονται πρῶτον".
Στό ἁγιολόγιο τῆς ἁγίας ᾿Εκκλησίας μας ὑπάρχει ἡ ῾Οσία Μαρία ἡ Αἰγυπτία. Μεγάλη ἁμαρτωλή πρίν μετανοήση. ῞Οταν ὅμως τήν ἐπισκέπτεται ἡ θεία Χάρις καί κρούη τήν θύρα τῆς ψυχῆς της, ἀδίστακτα προσφέρει ὅλα της τά κάλλη στόν οὐράνιο Νυμφίο Χριστό, ὅλη της τήν μετάνοια σ᾿ Αὐτόν, ὅλα της τά δάκρυα γιά νά ξεπλύνη τίς χρόνιες ἁμαρτίες της. Μόνιμος "ἐραστής της" ὁ Χριστός πλέον. ῎Αλλου εἴδους ἡ ἀγάπη αὐτή. Ζέουσα, ἁπλῆ, βαθειά, γλυκειά. ᾿Αξιοζήλευτη ἡ ἀγάπη αὐτή πρός τόν Κύριο τῆς ῾Αγίας καί γιά τήν πρεσβυτέρα.
῾Ο ἐπίλογός μας ἀφιερώνεται στήν Κυρία Θεοτόκο, τήν "ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ", ἡ ὁποία συμμετέχει στήν ἱερωσύνη τοῦ Κυρίου μας διά τῆς μητρότητός της. Αὐτή ἔδωσε τήν ἁγνή σάρκα της καί τό ζωογόνο αἷμα της ἐκ τοῦ ὁποίου "ἐποιήθη καὶ ὑφάνθη" ὅπως λέγει ὁ ἅγιος ᾿Ιωάννης ὁ Δαμασκηνός, ἡ πανακήρατος σάρξ τοῦ Κυρίου μας. Καί ἐμεῖς συμμετέχουμε στήν ἱερωσύνη τοῦ Κυρίου μας διά τοῦ γάμου μας μέ τόν λειτουργό τοῦ ῾Υψίστου. Μακάρι δι᾿ εὐχῶν τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου ἡ ψυχή μας νά γίνεται Θεοτόκος καί νά ζῆ μέσα της ὁ Χριστός.
῎Αν ζοῦμε πάντοτε "ἐν τῇ ᾿Εκκλησίᾳ" μέ τά Μυστήρια, μέ τήν ἁγία παράδοσι τῆς ᾿Εκκλησίας μας, θά καταλαβαίνουμε ὅλο καί πιό πολύ "σὺν πᾶσι τοῖς ἁγίοις", "Χάριτι Θεοῦ", "Τὶ τὸ πλάτος καὶ μῆκος καὶ βάθος καὶ ὕψος" τῆς θείας ἀγάπης, τῶν Μυστηρίων τοῦ Θεοῦ. Τότε θά ζοῦμε καί θά ἀκτινοβολοῦμε τό φῶς τοῦ Χριστοῦ γύρω μας. Θά πιστεύουμε, θά ἐλπίζουμε καί θά νοσταλγοῦμε δυνατά τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Τότε, φυσικά, ἄν καί θά αἰσθανώμαστε "ὅτι ἀχρεῖοι δοῦλοί ἐσμεν", ὡστόσο θά ἀναμένουμε "τὸν τῆς δικαιοσύνης στέφανον", "ἀμέτρῳ ἐλέει" καί "ἀφάτῳ φιλανθρωπίᾳ" τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ καί θά ἐπιποθοῦμε νά ζήσουμε στούς θείους γάμους τῆς ψυχῆς μας μέ τόν "Ποθούμενον Νυμφίον" πρᾶγμα τό ὁποῖον εἶναι δῶρο τῆς ἁγίας καί Προσκυνητῆς Τριάδος.
Μακάρι ὁ Κύριος νά μᾶς ἀξιώσῃ. Σωθείημεν...σωθείημεν. ᾿Αμήν.
᾿Εμεῖς οἱ πρεσβυτέρες δέν συναντᾶμε στό δρόμο μας τόν ἱερέα. Οὔτε μόνον στήν ᾿Εκκλησία. Γιά μᾶς ὁ ἱερεύς εἶναι ὁ σύζυγός μας. Ζοῦμε τήν πιό πλούσια εὐλογία, τήν πιό χαρισματική ζωή, κι ἄς τό ἔχουμε συνηθίσει λιγώτερο ἤ περισσότερο.
᾿Εμεῖς οἱ πρεσβυτέρες εἴμαστε ἕνα μέλος τῆς ὑπάρξεως τοῦ συζύγου μας-ἱερέως, ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀστῶν του καὶ σάρξ ἐκ τῆς σαρκὸς του.
῾Ο Κύριος μέ τό μέγα μυστήριο τοῦ γάμου μᾶς ἕνωσε μυστηριακά μέ τόν ἱερέα σέ μιά ἁγία, τελεία, δυνατή ἑνότητα. Μαζί μέ τόν ἱερέα ζοῦμε, συζητοῦμε, ἀντιμετωπίζουμε ἀρκετές ποιμαντικές μέριμνες. Μά τό κυριώτερο, δεχόμαστε τήν θεία χάρι, ἀκατάπαυστα, πού ἄφθονα δίδεται στήν κτίσι ὁλόκληρη γιά νά τήν μεταμορφώσῃ καί νά τήν θεώσῃ.
῾Ο γάμος ὁ δικός μας εἶναι, θά λέγαμε, εἰς τό ἔπακρον καί συνεχῶς θεανθρώπινος, ἀφοῦ ὁ σύζυγός μας καί ἐμεῖς φέρνουμε τόν Χριστό μέσα μας, ἐφ᾿ ὅσον εἴμαστε Χριστοφόροι. ῾Ο γάμος μας ἀκόμα εἰκονίζει τήν ἁγία Τριάδα: ὁ Κύριος, ὁ πρεσβύτερος καί ἡ πρεσβυτέρα. Νά τό πιό ἁπλό, ἀλλά συνάμα καί τό πιό παντοδύναμο καί πανευφρόσυνο γεγονός γιά μᾶς, πού καταξιώνει τήν φτωχή καί πεπερασμένη μας ψυχή, τήν μικρή μας ζωή.
᾿Αφοῦ λοιπόν ὁ σύζυγός μας ἱερεύς μετέχει στό θαῦμα τῆς ἱερωσύνης τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ καί σύ καί ἐγώ, ἀδελφή πρεσβυτέρα, συμμετέχουμε στήν ἱερωσύνη τοῦ Κυρίου μας; μέ τό μυστήριο τοῦ γάμου. ᾿Ασύγκριτη ἡ τιμή αὐτή γιά μᾶς ἀπό τίς ὁποῖες ἔρρευσαν τά φαῦλα. ῾Η μητέρα μας ἡ Εὔα ἔφερε τήν ἀπώλεια στόν βασιλέα ὅλης τῆς κτίσεως τόν ᾿Αδάμ, τόν σύζυγό της. ᾿Εμεῖς οἱ πρεσβυτέρες συμμέτοχες στήν ἱερωσύνη τοῦ συζύγου μας καί στό σταυρό τοῦ παπᾶ μας, ἀγωνιζόμαστε νά γίνουμε ἅγιες, πανάγιες, μέ τήν ἄσκησι, τήν προσευχή, τήν σιωπή, τά ἄλλα μυστήρια, καί τήν λατρεία, μέ τήν εὐλογημένη τεκνογονία, τό πιό ἀσφαλές μέσον σωτηρίας. ῎Ετσι ἐλπίζουμε θείᾳ χάριτι καί κρείττω.
῾Ο σύζυγός μας δέν εἶναι ὁ Γιῶργος ἤ ὁ Γιάννης, ἀλλά ὁ πατήρ Γεώργιος ἤ ὁ πατήρ ᾿Ιωάννης. ᾿Αποτελεῖ μετά ἀπό τόν ἐπίσκοπό μας τό κέντρον τῶν πιστῶν, τόν ποιμένα τῶν λογικῶν προβάτων, τοῦ ἐκλεκτοῦ λαοῦ τῆς ᾿Εκκλησίας μας, πού πορεύεται στήν σωτηρία, στήν λύτρωσι. Αὐτός, ὁ σύζυγός μας εἶναι ἕνας ἄνθρωπος τραγικός, ὄχι μέ τήν κοσμική ἔννοια βέβαια. Εἶναι δηλαδή ὁ πιό χαρούμενος ἄνθρωπος, ὅταν λειτουργῇ, ὅταν ἁγιάζῃ τόν περιούσιο λαό τοῦ Θεοῦ μέ τά μυστήρια καί μέ τόν θεῖο λόγο πού ἔχει τήν δύναμι νά ἀναστήσῃ τίς νεκρές ψυχές.
῾Ο ἱερεύς-σύζυγός μας εἶναι καί ὁ πιό θλιμμένος ἄνθρωπος γιατί ἀναλογίζεται, βλέπει, ζῇ καί αἰσθάνεται συνέχεια πόσο μικρός εἶναι μπροστά στόν ἄπειρο Κύριο τῆς δόξης, πόσο φτωχός μπροστά στόν Πλούσιο ἐν ἐλέει, καί οἰκτιρμοῖς, πόσο "γῆ καί σποδός" μπροστά στή θεία μεγαλειότητα, στήν ἄρρητη σοφία καί ἀγάπη τοῦ Κυρίου μας ᾿Ιησοῦ.
Πόσες φορές δέν τόν βλέπουμε νά γυρίζῃ στό σπίτι πονεμένος κατάκαρδα γιά τά συντρίμματα τῶν ψυχῶν πού συνήντησε τήν ἡμέρα, γιά τήν ἁμαρτία καί τήν ψυχρότητα πού πιέζει τίς ταλαίπωρες ὑπάρξεις, τίς δέσμιες μέσα στόν δύστυχο "προοδευμένο" πολιτισμό μας.
῾Ο ἱερεύς μας ἀκόμη μοιάζει μέ τόν θεόπτη Μωϋσῆ πού ἀνεβασμένος στό ὄρος Σινᾶ ἄκουγε τίς βροντές, ἐτυφλώνετο ἀπό τίς ἀστραπές τῆς θείας μεγαλειότητος καί ἐκρύβετο μέσα στό σύννεφο τῆς θείας παρουσίας. Ποτέ δέν εἶδε ὅμως τό θεῖο πρόσωπο. Γιατί "οὐδεὶς ὄψεται τὸ πρόσωπόν μου καὶ ζήσεται", λέγει Κύριος Παντοκράτωρ. Καί ὁ ἱερεύς σύζυγός μας ἀτενίζει καί ἀγγίζει φρικωδεστέραν θυσίαν καί θαῦμα, ἀσυγκρίτως ἐκπληκτικόν, καθώς λέγει ὁ ἱερός Χρυσόστομος.
῾Ωστόσο τά μάτια τῆς ψυχῆς του βλέπουν μέρος τῆς θείας δόξης. ῾Η καρδιά του κλείνει μέρος τῆς ἀπείρου ᾿Αγάπης καί ὁ νοῦς του ἀγωνίζεται νά χωρέσῃ μιά σταγόνα ἀπό τή θεία σοφία.
Δίπλα σ᾿ αὐτόν τόν ἄνθρωπο, ἤ, ἄς τό ποῦμε καλύτερα, πλάϊ στόν ἱερέα της τί πρέπει νά αἰσθάνεται ἡ πρεσβυτέρα; Πῶς πρέπει νά ζῇ;
῾Η γυναῖκα γενικά δίπλα στον ἄνδρα παίζει βασικό ρόλο. Εἶναι προωρισμένη νά γίνεται ὁ ἀρχιτέκτων τῆς συζυγικῆς γαλήνης, νά σφογγίζῃ τόν ἱδρῶτα τοῦ προσώπου τοῦ ἀνδρός της, νά κάμῃ ἀνάλαφρη ἀπό τόν ἀγῶνα καί τήν ἀγωνία καί τόν μόχθο, τή ζωή του. Εἶναι τό μικρό λυχνάρι πού φωτίζει τό διάβα τῶν ἀνθρώπων πού ἀγαπᾷ. ῾Η μητέρα καί σύζυγος γίνεται ἡ σιωπηλή θυσία πού ἐπάνω της θά ἀκουμβήσουν καί θά ριζώσουν τά ἀγαπητά της πρόσωπα, γιά νά στερεώσουν καί νά ἐπιτύχουν στή ζωή.
Μπορεῖ βέβαια ἡ ἱστορία νά διαστίζεται ἀπό ὀνόματα ἀνδρῶν, πίσω ὅμως ἀπό αὐτούς κάποια γυναῖκα, κάποια μητέρα ἔπαιξε τόν ρόλο της, ἔγινε ὁ σμιλευτής του. Μοιάζει ἡ γυναῖκα μέ τό ὑπόγειο καί ἀθόρυβο ἐκεῖνο ρυάκι πού ἐνῶ δέν φαίνεται, μεταβάλλει τόν τόπο σέ ζωογόνο, δροσερό. ᾿Εκεῖ ἀκριβῶς πού φυτρώνουν οἱ μεγάλες βελανιδιές, οἱ μεγάλοι ἄνδρες.
῎Ετσι λοιπόν ἡ πρεσβυτέρα θά εἶναι ἡ τέλεια νοικοκυρά, ἡ ἀφωσιωμένη σύζυγος, ἡ καλή μητέρα, ἀλλά ὁ νοῦς της καί ἡ καρδιά της πρέπει νά συν-αρπάζωνται ἀπό τό ἱλαρόν Φῶς τῆς θείας ἁγίας δόξης.
Καί τά ὅπλα τῆς πρεσβυτέρας;
῾Η πίστις. Νά τό πρῶτο της ὅπλο. Ξέρουμε πώς μποροῦμε μέ ἕνα καί μόνο κόκκο σιναπιοῦ πίστεως νά μετακινήσουμε ὄρη. ῾Ο ἅγιος Μᾶρκος ὁ ἀσκητής θέλησε νά δείξῃ τήν τεράστια δύναμι αὐτοῦ τοῦ λόγου τοῦ Κυρίου γιά τήν προσευχή. Μέ τήν προσευχή του πράγματι ἐκίνησε ὁλόκληρο βουνό. Κι ὅμως δέν εἶναι μεγάλο κατόρθωμα, γιατί μέσα μας ὑπάρχουν μεγαλύτερα βουνά.
Πῶς νά τά βγάλουμε πέρα π.χ. μέ τό λίγο μισθό τοῦ συζύγου μας ἱερέως καί νά ἀνταποκριθοῦμε στίς ἀνάγκες τῆς μεγάλης μας οἰκογενείας; Νά τό βουνό. Πίστις τυφλή, ἤ σωστότερα ζωντανή στόν Κύριό μας θά φέρῃ τό πιό αἴσιο, τό πιό συμφέρον ἀποτέλεσμα.
᾿Αλλοίμονο ἐπίσης ἄν ἡ πρεσβυτέρα, ὁ ἄνθρωπος αὐτός τῆς χάριτος, δέν καλλιεργεῖ μέσα της τήν ἐλπίδα τῆς μελλούσης ζωῆς κοντά στόν Κύριο μετά τῆς Θεοτόκου καί τῶν ἁγίων μας. ῾Η πρεσβυτέρα εἶναι ὁ ἄνθρωπος πού λιώνει μέ τήν ἁγία ἐλπίδα τῆς Βασιλείας τῶν οὐρανῶν καί διαδίδει τήν ἐλπίδα αὐτή στίς ψυχές πού τήν πλησιάζουν. Καί αὐτή ἡ ἐλπίδα ἀνάβει μέσα της καί γύρω της τήν ἀγάπη πού εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός.
Τήν ἀγάπη στά παιδιά της, στόν ἱερέα της, στήν ἐνορία τοῦ ἱερέως της, σέ κάθε ψυχή, σέ κάθε παιδί τοῦ Θεοῦ πού θά χτυπήσῃ τήν πόρτα της. ῾Η ἀγάπη της ἡ πρώτη, ἡ μοναδική, δηλαδή ἡ ξεχωριστή, ἡ βαθύτερη εἶναι ὁ Χριστός, πού ἐσαρκώθη, ἐσταυρώθη καί ἀνεστήθη γιά μᾶς, γιά νά βροῦμε τόν γλυκύτατο παράδεισο ἀνοικτό, γιά νά γίνουμε παιδιά τοῦ Θεοῦ καί πάλι.
Αὐτήν τήν ἀγάπη εἶχαν ὅλες οἱ χριστιανές μητέρες καί γι᾿ αὐτό ἀνέδειξαν ἁγίους στήν ᾿Εκκλησία μας. ῾Η ἁγία Μόνικα, ἡ μητέρα τοῦ πρώην ἁμαρτωλοῦ καί ἀτίθασου Αὐγουστίνου, τέτοια ἀγάπη εἶχε στόν Κύριο. ῞Υψωνε τήν καρδιά της σέ προσευχή χρόνια ὁλόκληρα ἕως ὅτου ἔδωσε ὁ Κύριος τήν σωτηρία στό παιδί της καί τόν ἀνέδειξε ἅγιον Αὐγουστῖνο. ῾Η ᾿Ανθοῦσα, ἡ Νόνα καί ἡ ᾿Εμμέλεια γι᾿ αὐτό ἔβγαλαν ἅγια παιδιά, τούς ἁγίους τρεῖς ῾Ιεράρχας.
Φλογερή ἀγάπη στόν Χριστό μέ ἀσίγαστη προσευχή, νά ἡ καρδιά τῆς ἁγίας μητέρας πού ζῇ τόν Χριστό, ἐν Χριστῷ. Δικαιολογημένα καί ὁ εἰδωλολάτρης Λιβάνιος τίς ἐθαύμαζε: "Βαβαί, οἷαι παρὰ χριστιανοῖς γυναῖκες εἰσίν!" ἔλεγε. Τέτοιες ἦσαν καί οἱ μητέρες πολλῶν ἄλλων ἁγίων.
῞Οσο μάλιστα θά φουντώνῃ μέσα της ἡ θεία ἁγάπη, τόσο πιό ταπεινή θά γίνεται ἡ πρεσβυτέρα. ῎Αν ὁ ἅγιος ᾿Ισαάκ ὁ Σῦρος, ὁ πρύτανις τῶν μυστικῶν πατέρων, ἐθεωροῦσε τόν ἑαυτόν του κατώτερον "πάσης τῆς κτίσεως", πιά γνώμη θά ἔχει γιά τόν ἑαυτό της ἡ παπαδιά; Τό πολυτιμώτερο στολίδι της εἶναι ἡ βαθειά, ἡ ἄκρα ταπεινοφροσύνη.
᾿Αθόρυβη, σιωπηλή, χωρίς νά ἀπαιτεῖ ποτέ διακρίσεις, ἤ ἀνέσεις ζῇ μυστικά στήν καρδιά της τόν οὐράνιο Νυμφίο, τόν Χριστό. Μέ ὑπομονή ἀντιμετωπίζει τά ποικίλα προβλήματα τῆς οίκογενείας της. Προσπαθεῖ νά ἀνακουφίζῃ τόν ἱερέα της μέ τήν ὑπακοή της καί νά προσφέρῃ ἀνάπαυσι καί ἠρεμία στήν εὐαίσθητη ἱερατική ψυχή πού ἀγωνίζεται νά ἁρπάξῃ τίς ψυχές ἀπό τοῦτο τόν κόσμο καί νά τίς φέρη κοντά στό Θεό, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος.
῾Η πρεσβυτέρα θέλει νά συμμορφώνῃ τόν ἑαυτό της σύμφωνα μέ τόν γυναικεῖο χαρακτῆρα, ὅπως ὁ θεῖος Παῦλος τόν θέλει: "῾Ωσαύτως γυναῖκας σεμνάς, μὴ διαβόλους, νηφαλίους, πιστὰς ἐν πᾶσι", γράφει στήν ἐπιστολή του πρός Τιμόθεον. Χαίρεται ἐπίσης ἡ πρεσβυτέρα ὅταν διαβάζη στήν πρώτη ἐπιστολή τοῦ ἀποστόλου Πέτρου: "ὁμοίως γυναῖκες ὑποτασσόμεναι τοῖς ἰδίοις ἀνδράσι, ἵνα καὶ εἴ τινες ἀπειθοῦσι τῷ λόγῳ, διὰ τῆς τῶν γυναικῶν ἀναστροφῆς ἄνευ λόγου κερδηθήσονται, ἐποπτεύσαντες τὴν ἐν φόβῳ ἁγνὴν ἀναστροφὴν ὑμῶν".
Μέ ἄλλα λόγια ἡ σιωπή τῆς συνετῆς καί σεμνῆς γυναίκας μπορεῖ νά μαλακώση τόν σκληρό ἀνδρικό χαρακτῆρα. Καί συνεχίζει ὁ ἅγιος ᾿Απόστολος Πέτρος: "ὧν ἔστω οὐχ ὁ ἔξωθεν ἐμπλοκῆς τριχῶν καὶ περιθέσεως χρυσίων ἤ ἐνδύσεως ἱματίων κόσμος, ἀλλ᾿ ὁ κρυπτὸς τῆς καρδίας ἄνθρωπος ἐν τῷ ἀφθάρτῳ τοῦ πρᾳέως καὶ ἡσυχίου πνεύματος, ὃ ἐστιν ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ πολυτελές".
῎Οχι λοιπόν ἡ ἐξωτερική πολυτέλεια, τά ποικίλα χτενίσματα, ἀλλά ὁ κρυπτός τῆς καρδιᾶς, ὁ μυστικός ἄνθρωπος ἀποδεικνύει τήν ἀξία τῆς γυναῖκας. Πόσο σύμφωνα δέν εἶναι ὅλα αὐτά μέ τήν ὑψηλή ζωή πού καθημερινῶς ἀξιώνεται νά βλέπη διά τοῦ ἱερέως της ἡ πρεσβυτέρα;
῾Η ἁγία Ναταλία, τήν μνήμη τῆς ὁποίας ἑορτάζουμε στίς 26 Αὐγούστου, μέ τίς ἱερές προσλαλιές της, τίς νουθεσίες της, τίς ἀκούραστες προσευχές της, σάν ἄλλη, Νέα Εὔα, ἔφερε τόν σύζυγό της ᾿Ανδριανό κοντά στόν Χριστό. ῾Η ᾿Εκκλησία μας καί τούς δύο τούς τιμᾶ ὡς ῾Αγίους. Νά τί κατόρθωσε ἡ σύζυγος διά τῆς Χάριτος! Καί πόσες ἄλλες γυναῖκες δέν κατόρθωσαν νά ὁδηγήσουν ὅλη τους τήν οἰκογένεια στόν Παράδεισο!
Δέν θά ζηλέψη καί ἡ πρεσβυτέρα αὐτά τά ἅγια φωτεινά παραδείγματα;
Καί εἶναι γεγονός ὅτι πρεσβυτέρες ἅγιες στήριξαν μετρίους κληρικούς. ᾿Ενῶ τό ἔργο λαμπρῶν πρεσβυτέρων ἐναυάγησε, τοὐλάχιστο ἔτσι ἐφάνη, ὅταν οἱ πρεσβυτέρες εἶχαν τό νοῦ τους... μακράν τοῦ Χριστοῦ... στίς ἀνέσεις, στίς διασκεδάσεις τοῦ κόσμου τούτου, "τοῦ ὁποίου τὸ σχῆμα παράγεται καὶ ἡ ἐπιθυμία αὐτοῦ". ῎Ετσι ὁ ἅγιος ᾿Ιωάννης τῆς Κρονστάνδης π.χ. ἅγιος τῶν τελευταίων χρόνων στή Ρωσία, ἐπρόκοψε καί ἁγίασε καί ἐπειδή εἶχε καλή πρεσβυτέρα.
῾Ο Virgil Georgiou, Ρουμάνος λογοτέχνης, πού ἔγινε ἱερεύς καί ζῇ στό Παρίσι, μᾶς ἀποθεώνει τόν πατέρα του ἱερέα π. Κωνσταντῖνο στό βιβλίο του "᾿Από τήν 25η ὥρα στήν αἰωνία ὥρα". Νά ὅμως καί λίγες περίφημες γραμμές γιά τή μαμά -πρεσβυτέρα: "῾Η μητέρα μου ἦταν φτιασμένη ἀτόφια ἀπό αὐστηρή πάστα. Καί ἐπειδή ἡ ζωή δέν εἶναι δυνατή στήν κατάσταση αὐτή τῆς ἀπόλυτης καθαρότητος, ἡ μητέρα μου κατέφευγε στόν κόσμο τῆς προσευχῆς καί τῆς ποιήσεως. ῾Υψωνόταν στόν οὐρανό μέ τήν κλίμακα τῆς πίστεως, μιᾶς πίστεως καθαρῆς καί τελείας σάν τήν μεταξένια κλωστή. ῾Η μητέρα μου ἔγραφε προσευχές, ἀκαθίστους ὕμνους καί ἱκεσίες μέ φλογερή καί οὐράνια ὀμορφιά. ῾Η καρδιά της ἦταν θυσιαστήριον «ἐν ᾧ καὶ ἐξ οὗ εὐχαὶ καθαραὶ προσφέρονται τῷ πανυψίστῳ Θεῷ». Τίς χειμωνιάτικες νύχτες, ὅταν τό χιόνι μεταμόρφωνε τά βουνά μας σέ μιά κόλασι λευκῶν φλογῶν, ἡ μητέρα μου ἔβαζε ἀναμμένες λάμπες σέ ὅλα τά παράθυρα μέ τή σκέψι μήπως ὑπάρχουν κάποιοι δυστυχισμένοι ταξιδιῶτες πού τούς βρῆκε στό δρόμο ὁ ἄσχημος καιρός. Καί ὅλη τή νύχτα ἔγραφε γι᾿ αὐτούς περίφημες προσευχές, γιά νά τούς σώση ἀπό τόν θάνατο. Προσευχόταν ἐπίσης κάποιες ἄνοιξες γιά τά μπουμπούκια καί τά ἄνθη τῆς κερασιᾶς πού ἄνοιγαν πολύ ἐνωρίς καί ἔπεφταν κάτω παγωμένα σάν παιδιά πού γεννήθηκαν και πέθαναν πρόωρα".
᾿Αλήθεια, πόσο πλατειά θά πρέπει νά εἶναι ἡ καρδιά τῆς πρεσβυτέρας! Ναί, ἀπέραντη γιά νά ἀγκαλιάζη τούς ἐνορίτες τοῦ συζύγου της - τά παιδιά του - τό ἐν Χριστῷ ποίμνιό του μέ ὅλους τούς καϋμούς τους. Καί νά προσεύχεται μέ θέρμη γι᾿ αὐτούς πού ἔχουν πλέον ἀναφαίρετα δεθῆ μέ τόν ποιμένα καί πατέρα τους ἱερέα.
Νά εἶναι γι᾿ αὐτούς ἡ "μητερούλα", ὅπως λέγουν οἱ Ρῶσσοι τήν πρεσβυτέρα, γιά νά συμπληρώνη τό ἁγιαστικό τοῦ ἱερέως ἔργον μέ τῆς καλωσύνης της τή δροσιά.
᾿Αφάνταστη καί ἀνυπολόγιστη εἶναι ἡ θλῖψις τοῦ ἱερέως νά βλέπη τήν πρεσβυτέρα του ἀσύμφωνη καί ψυχρή, μέ σβησμένη τήν φλόγα τῆς πίστεώς της νά ἀκολουθῆ τή ματαιότητα τοῦ κόσμου τούτου.
᾿Ενῶ ἡ πρεσβυτέρα πού ζῆ μέσα στήν ᾿Εκκλησία μας μέ τά ἅγια μυστήρια, τήν ᾿Εξομολόγηση καί τήν Θεία Εὐχαριστία, ζεῖ ἀπό αὐτήν τήν ζωή τήν γλυκιά μακαριότητα τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ στήν ψυχή της. ῾Ο Χριστός γίνεται ἡ πνοή της, ἡ εὐτυχία της. ῞Οταν μελετᾶ τήν ῾Αγία Γραφή ἤ τούς βίους τῶν ῾Αγίων ἤ τά θαύματα τῆς κυρίας Θεοτόκου μαγεύεται κυριολεκτικά καί ζεῖ στόν γνήσιο καί ὁλοφώτεινο χῶρο τῆς ᾿Εκκλησίας μας.
῾Η καλή πρεσβυτέρα ξέρει νά σηκώνη τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ ἀδιάκοπα καί νά δροσίζεται ἀπό τή χάρι πού φέρει ὀ σύζυγός της ἱερεύς. ῾Ο ἅγιος Γρηγόριος ὁ Νύσσης παρηγορεῖ θαυμάσια καί οἰκοδομεῖ τίς ψυχές μας λέγοντας ὅτι σ᾿ ὅλη μας τή ζωή θά ἀκολουθοῦμε ὄπισθεν τόν Κύριο. Αὐτή ἡ ἀκολουθία εἶναι ἡ πιό τιμητική. ᾿Οπίσω Του.
Μόνο στήν ἄλλη ζωή θά δοῦμε τόν Κύριο ἐνώπιοι ᾿Ενωπίῳ, ὅταν θά ἔχη ἐλαφρυνθῆ ἡ ὕπαρξίς μας ἀπό τό βάρος τοῦ φθαρτοῦ τούτου σώματος, ὅταν ἡ ψυχή μας θά ἔχει ἑνωθῆ μέ τό ἄφθαρτο καί καθαρισμένο σῶμα μας κατά τή Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου. ῞Οταν θά ἠχήση ἡ σάλπιγξ καί ὅταν οἱ νεκροί "ἐγερθήσονται πρῶτον".
Στό ἁγιολόγιο τῆς ἁγίας ᾿Εκκλησίας μας ὑπάρχει ἡ ῾Οσία Μαρία ἡ Αἰγυπτία. Μεγάλη ἁμαρτωλή πρίν μετανοήση. ῞Οταν ὅμως τήν ἐπισκέπτεται ἡ θεία Χάρις καί κρούη τήν θύρα τῆς ψυχῆς της, ἀδίστακτα προσφέρει ὅλα της τά κάλλη στόν οὐράνιο Νυμφίο Χριστό, ὅλη της τήν μετάνοια σ᾿ Αὐτόν, ὅλα της τά δάκρυα γιά νά ξεπλύνη τίς χρόνιες ἁμαρτίες της. Μόνιμος "ἐραστής της" ὁ Χριστός πλέον. ῎Αλλου εἴδους ἡ ἀγάπη αὐτή. Ζέουσα, ἁπλῆ, βαθειά, γλυκειά. ᾿Αξιοζήλευτη ἡ ἀγάπη αὐτή πρός τόν Κύριο τῆς ῾Αγίας καί γιά τήν πρεσβυτέρα.
῾Ο ἐπίλογός μας ἀφιερώνεται στήν Κυρία Θεοτόκο, τήν "ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφείμ", ἡ ὁποία συμμετέχει στήν ἱερωσύνη τοῦ Κυρίου μας διά τῆς μητρότητός της. Αὐτή ἔδωσε τήν ἁγνή σάρκα της καί τό ζωογόνο αἷμα της ἐκ τοῦ ὁποίου "ἐποιήθη καὶ ὑφάνθη" ὅπως λέγει ὁ ἅγιος ᾿Ιωάννης ὁ Δαμασκηνός, ἡ πανακήρατος σάρξ τοῦ Κυρίου μας. Καί ἐμεῖς συμμετέχουμε στήν ἱερωσύνη τοῦ Κυρίου μας διά τοῦ γάμου μας μέ τόν λειτουργό τοῦ ῾Υψίστου. Μακάρι δι᾿ εὐχῶν τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου ἡ ψυχή μας νά γίνεται Θεοτόκος καί νά ζῆ μέσα της ὁ Χριστός.
῎Αν ζοῦμε πάντοτε "ἐν τῇ ᾿Εκκλησίᾳ" μέ τά Μυστήρια, μέ τήν ἁγία παράδοσι τῆς ᾿Εκκλησίας μας, θά καταλαβαίνουμε ὅλο καί πιό πολύ "σὺν πᾶσι τοῖς ἁγίοις", "Χάριτι Θεοῦ", "Τὶ τὸ πλάτος καὶ μῆκος καὶ βάθος καὶ ὕψος" τῆς θείας ἀγάπης, τῶν Μυστηρίων τοῦ Θεοῦ. Τότε θά ζοῦμε καί θά ἀκτινοβολοῦμε τό φῶς τοῦ Χριστοῦ γύρω μας. Θά πιστεύουμε, θά ἐλπίζουμε καί θά νοσταλγοῦμε δυνατά τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.
Τότε, φυσικά, ἄν καί θά αἰσθανώμαστε "ὅτι ἀχρεῖοι δοῦλοί ἐσμεν", ὡστόσο θά ἀναμένουμε "τὸν τῆς δικαιοσύνης στέφανον", "ἀμέτρῳ ἐλέει" καί "ἀφάτῳ φιλανθρωπίᾳ" τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ καί θά ἐπιποθοῦμε νά ζήσουμε στούς θείους γάμους τῆς ψυχῆς μας μέ τόν "Ποθούμενον Νυμφίον" πρᾶγμα τό ὁποῖον εἶναι δῶρο τῆς ἁγίας καί Προσκυνητῆς Τριάδος.
Μακάρι ὁ Κύριος νά μᾶς ἀξιώσῃ. Σωθείημεν...σωθείημεν. ᾿Αμήν.
† Πρεσβυτέρας Θεοδώρας Καλύβα-Σαράντου *
* ῾Η μακαριστή πρεσβυτέρα † Θεοδώρα Καλύβα-Σαράντου μετέστη εἰς τήν ἄλλη ζωή - 27-9-1977 - ὕστερα ἀπό τραγικό θάνατο πού εἶχε σέ κάποιο αὐτοκινητιστικό δυστύχημα. ῞Οσοι τήν εἶχαν γνωρίσει βεβαιώνουν ὅτι ἦταν μιά ἐκλεκτή ψυχή, μέ ἔντονη πνευματική ζωή.
῞Οταν ἐκοιμήθη ἄφησε τόν ἱερέα Σαράντη Σαράντο ἐν χηρείᾳ μέ τέσσερα ἀνήλικα παιδιά μικρῆς ἡλικίας. Στό ἄρθρο της τό ὁποῖο δημοσιεύθηκε στό περιοδικό "᾿Ενορία" στίς 1-12-1972 - δείχνει πῶς μπορεῖ σήμερα μιά πρεσβυτέρα νά σταθεῖ στό πλευρό τοῦ συζύγου της ἱερέως καί ταυτόχρονα νά διακονήσει τήν οἰκογένειά της καί τήν εὐρύτερη οἰκογένεια τῆς ἐνορίας. Τέλος, ἀναφέρουμε ὅτι ἦταν Θεολόγος καθηγήτρια, διορισμένη στή Μέση ᾿Εκπαίδευση. ῎Ας εἶναι αἰωνία ἡ μνήμη της.
* ῾Η μακαριστή πρεσβυτέρα † Θεοδώρα Καλύβα-Σαράντου μετέστη εἰς τήν ἄλλη ζωή - 27-9-1977 - ὕστερα ἀπό τραγικό θάνατο πού εἶχε σέ κάποιο αὐτοκινητιστικό δυστύχημα. ῞Οσοι τήν εἶχαν γνωρίσει βεβαιώνουν ὅτι ἦταν μιά ἐκλεκτή ψυχή, μέ ἔντονη πνευματική ζωή.
῞Οταν ἐκοιμήθη ἄφησε τόν ἱερέα Σαράντη Σαράντο ἐν χηρείᾳ μέ τέσσερα ἀνήλικα παιδιά μικρῆς ἡλικίας. Στό ἄρθρο της τό ὁποῖο δημοσιεύθηκε στό περιοδικό "᾿Ενορία" στίς 1-12-1972 - δείχνει πῶς μπορεῖ σήμερα μιά πρεσβυτέρα νά σταθεῖ στό πλευρό τοῦ συζύγου της ἱερέως καί ταυτόχρονα νά διακονήσει τήν οἰκογένειά της καί τήν εὐρύτερη οἰκογένεια τῆς ἐνορίας. Τέλος, ἀναφέρουμε ὅτι ἦταν Θεολόγος καθηγήτρια, διορισμένη στή Μέση ᾿Εκπαίδευση. ῎Ας εἶναι αἰωνία ἡ μνήμη της.
