Μέ αὐτὴν τὴν ὀνομασία χαρακτηρίζονται οἱ τρεῖς πρῶτες ἡμέρες τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Τρεῖς ἡμέρες ἀπόλυτης νηστείας, χωρίς καθόλου φαγητό καί χωρίς νερό (εἰ δυνατόν). ᾿Από πολύ παλιά τόσο στούς ἱερεῖς καί μοναχούς ὅσο καί στούς λοιπούς ᾿Ορθοδόξους χριστιανούς γινόταν αὐτό τό προσκλητήριο: Νά ξεκινήσουν θεληματικά τήν πνευματική τους ἄθληση μ᾿ αὐτόν τόν δυναμικό τρόπο, τό ἱερό Τριήμερο. Μέσα σ᾿ αὐτές τίς τρεῖς ἡμέρες μέ τή στέρηση τῆς τροφῆς αἰσθάνεται ἀναμφισβήτητα ὁ ἄνθρωπος σαφή ἀτονία.
῾Ο σωματικός τόνος μετριάζεται, τά πόδια κόβονται, ἡ γλώσσα ἀδυνατεῖ νά ὑπερλειτουργεῖ. Τό αἴσθημα τῆς πείνας ἐντείνεται. ῾Η δίψα κορυφώνεται. Στενοχωρεῖται ἀκραῖα ἡ ἀνθρώπινη φύση. Γι᾿ αὐτό προϋπόθεση γιά τήν ἄσκηση αὐτή εἶναι ἡ ἐλεύθερη θέληση (ὄχι ἐξωτερική πειθαναγκαστική ἐπιβολή) καί ἡ εὐχή τοῦ πνευματικοῦ, δηλαδή ἡ χαρισματική εὐλογία τῆς ᾿Εκκλησίας τοῦ Κυρίου μας ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Καί...μιά δεύτερη ἀπαραίτητη προϋπόθεση: Δέν πρέπει ὁ νηστεύων νά ἀσχοληθεῖ μέ κανένα θέμα λυπηρό ἤ συνταρακτικό. Δέν ἐπιτρέπεται νά ἀφήσει καμμιά ἀνθρωποκτόνο μέριμνα νά τόν συγκλονίσει.
Οἱ ἀκροβάτες δέν εἶναι δυνατό νά ἀσχοληθοῦν μέ τίποτε ἄλλο κατά τίς κρίσιμες στιγμές τῆς ἀκροβασίας τους, παρά μόνο μέ τό πῶς θά τελειώσουν τή συγκεκριμένη ἀκροβασία τους. ῎Ετσι καί ὁ χριστιανός πού "κάνει τριήμερο". Κάνει μιά πνευματική ἀκροβασία. ῎Οχι βέβαια ἐπικίνδυνη. Κανείς δέν ἀρρώστησε ἀπό τή νηστεία. (Οἱ γιατροί ἄλλωστε συνιστοῦν κατά καιρούς διαστήματα ἀποτοξινώσεως). ῾Η χάρη τοῦ Θεοῦ εἶναι ἁπτή καί ἄφθονη τίς ἡμέρες αὐτές. Εἶναι πάντως μιά ὁριακή κατάσταση γιά τόν ψυχοσωματικό ὀργανισμό. ῎Αν, λοιπόν, ὁ νηστεύων δέν προσέξει καί ἀφεθεῖ σέ ἔντονα λυπηρές ἤ ταραχώδεις προκλήσεις, τότε καί ψυχικά δέν θά ὠφεληθεῖ, ἀλλά καί σωματικά θά καταρρεύσει.
Μιά παλιά λαϊκή παροιμία λέγει: "Σάν συλλογιέται ὁ παπᾶς τό Τριήμερο, μαύρη Τουρνή (Τυρινή) τοῦ πάει. Μ᾿ ἄλλα λόγια: Λίγες μέρες πιό πρίν, δηλαδή τήν Τυρινή ἑβδομάδα, ὅταν ὁ παπᾶς ἀναλογίζεται τό Τριήμερο πού ἔχει νά κάνει, μαύρη Τυρινή κάνει. ῎Εχει δυσκολία τό τριήμερο. ῎Εχει στένωση. ῎Εχει ...πένθος. ῎Ετσι ὅμως ἔρχεται ὁ ἄνθρωπος "εἰς ἑαυτόν". ᾿Αρχίζει ἀμέσως, αὐτόματα θά λέγαμε, νά βλέπει τόν ἑαυτό του ὑπαρξιακά καί πνευματικά ὅσο ποτέ ἄλλοτε. Πρέπει νά τό τονίσουμε αὐτό. Βλέπει ὁ χριστιανός τίς ἐλλείψεις του, τήν πνευματική του φτώχεια, τά πάθη του, τίς ἀδυναμίες του, τή γύμνια του ἀπό κάθε ἀρετή.
Ξεπερνάει κάθε στενή ἠθικιστική ἀξιολόγηση τοῦ ἑαυτοῦ του καί περνάει μέ ρεαλισμό στήν ταπείνωση. Βλέπει, ἴσως γιά πρώτη φορά, κάθε φορά πού κάνει τριήμερο τήν ξεραΐλα του, τό ἄμορφο χάος ἐντός του, τήν ἄβυσσο τοῦ "εἶναι" του. ῞Υστερά ἀρχίζει φυσικά νά ὁδηγεῖται στήν ἀνάγκη νά ἐργασθεῖ πνευματικά γιά τήν ἀνοικοδόμηση τοῦ πνευματικοῦ ἀνθρώπου. Μά πιό πολύ αἰσθάνεται τήν ἀνάγκη νά ἀφεθεῖ στό Σωτήρα Χριστό γιά νά τόν ποδηγετήσει στά μυστικά καί ὑπέροχα Μυστήρια τῆς ἐν Χριστῷ πνευματικῆς ζωῆς. Τό ἱερό τριήμερο σέ συνδυασμό μέ τίς ἱερές ἀκολουθίες αὐτῶν τῶν ἡμερῶν περνάει πιό εὔκολα ἀπ᾿ ὅτι ἀρχικά φαίνεται.
Μέ αὐτή τή γερή πνευματική βάση, τό ἱερό Τριήμερο, προχωράει ἐνθουσιαστικά ὅλη ἡ Μ. Τεσσαρακοστή. Γλυκύτατος καρπός ὅλων αὐτῶν εἶναι ἡ μεγαλειώδης συναίσθηση τῆς λαμπροφόρου ἡμέρας τῆς ᾿Αναστάσεως. Τό ἀναστάσιμο μυστικό θεοπανηγύρι μέσα στήν ὀρθόδοξη καρδιά.
+ π. Σαράντης Σαράντος
