Αγιος Δημήτριος (Ντιμίτρι Σαλούνσκι)

Αναφέρουμε τον Άγιο Δημήτριο, που παρουσιάστηκε σε όνειρο στο Πσκώφ της Ρωσίας, τον Οκτώβριο του 1965. Το θαύμα αυτό δεν μπόρεσε να το σκεπάση εντελώς ούτε ο αθεΐστικος τύπος της Ρωσίας.

Αναγκάσθηκε να γράψη γι' αυτό, έστω στεγνά και παραμορφωμένα. Το παραθέτουμε εδώ, όπως ακριβώς είναι γραμμένο στο βιβλίο μας " ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΘΑΥΜΑΤΑ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ ", που είναι μετάφραση επιστολής σταλμένης μέσα από τη Σοβιετική Ένωση ...

" Αγαπητοί μας,

Διαβάσαμε με συγκίνηση όλες τις λεπτομέρειες, πως βρέθηκαν στη νήσο του Αιγαίου Λέσβο τα λείψανα των Ελλήνων που μαρτύρησαν για το Χριστό. Εάν είναι δυνατόν στείλε μας την εικόνα (μικρή) του Αγίου και θαυματουργού Έλληνα μάρτυρος Ραφαήλ. Αυτά τα οποία μας γράφεις, ότι σχεδόν ολόκληρο το ελληνικό χωριό έβλεπε συχνά να τους παρουσιάζεται στον ύπνο τους ο ίδιος ο Άγιος και να τους προστάζη να σκάψουν, για να βρουν τα λείψανα τα δικά του και των μαρτυρησάντων μαζί του, μας προξένησαν μεγάλη εντύπωση.
Λέγαμε: - Μα είναι δυνατόν να παρουσιάζεται ο ίδιος ο Άγιος και μάλιστα σε αμαρτωλούς;
Μα πίστεψε μου, προτού περάσουν καν 7 ημέρες, τιμωρηθήκαμε για την ολιγοπιστία μας! Απο αδελφή μας, που μένει πλησίον του Πσκώφ, λάβαμε ένα γράμμα μαζί με αποκόμματα από τοπικές εφημερίδες. Και τώρα σας αντιγράφω από το γράμμα κατά λέξη:

 " Στις 26 του Οκτωβρίου αρχίσαμε προετοιμασίες για τους εορτασμούς της Οκτωβριανής Επαναστάσεως, γιατί θα έρχονταν πολλοί επίσημοι από διάφορα μέρη εδώ, για να επισκεφθούν τα μνημεία πεσόντων στον πόλεμο. Δουλέψαμε όλοι εθελοντικά και καθαρίσαμε τα ξηρά χόρτα και στρώσαμε τα δρομάκια με ψιλές πέτρες. Το βράδυ κοιμηθήκαμε στη λέσχη του χωριού, κάπου 45 γυναίκες, από τα γύρω χωριά. Πέσαμε σαν σκοτωμένες από την κούραση.

 Την νύκτα ξυπνά μια από μας και φωνάζει:
- Βοήθεια συντρόφισσες! Βλέπω εφιάλτες.

- Τι είδες: ρωτήσαμε όλες.

- Είδα ένα αστραφτερό νέο επάνω σε άλογο, που βάσταγε στα χέρια του ένα χρυσό ποτήρι. Ο καβαλάρης μου είπε:
- Κοίταξε αυτό το άγιο ποτήρι, που είναι γεμάτο με το αίμα του Χριστού, που θα σας φωτίση όλους και θα φέρει την αγάπη και ειρήνη.

Θέλησα να τον ρωτήσω: " Ποιός είσαι;" , μα δεν μπόρεσα.
Αλλά αυτός μου είπε:
" Να σκάψετε στο τάδε σημείο και θα μάθης ποιός είμαι!

Το όνειρο ήταν ολοφάνερο. Ύστερα ξαναπέσαμε να κοιμηθούμε. Αυτή τη φορά το ίδιο όνειρο είδαν 17 γυναίκες και κορίτσια  ( από αυτές 11 είναι κομματικά μέλη). Πάλι ο καβαλάρης! Πάλι το χρυσό ποτήρι, που έλαμπε στα χέρια του! Και πάλι πρόσταξε:
" Να σκάψετε εκεί, να μάθετε ποιός είμαι εγώ!!

Κάναμε συμβούλιο, Στην περιοχή μας δεν υπάρχει ούτε ένας παπάς. Σκεφθήκαμε να πάμε στο Λένινγκραντ. Πήγαμε. Αλλά παντού μας έκλεισαν τις πόρτες και μας κοροΐδεψαν, για τρελές και υστερικές. Τελικά κάποιος είπε να πάμε σε αρχαιολόγους. Πήγαμε. Αυτοί μας είπαν, πως μέχρι τώρα κανείς δεν έκαμε ανασκαφές βάσει ονείρων, και πως τα χρήματα του δημοσίου δεν είναι για πέταμα. Γυρίσμε απελπισμένες στο ξενοδοχείο μας. Στις 4 το πρωί, κτυπά το τηλέφωνο. Οι αρχαιολόγοι μας ζητούν! Με φωνές που τρέμουν, μας λέγουν να πάμε να τους ξαναβρούμε, με το πρώτο λεωφορείο. Ξαναπήγαμε. Αυτοί ήταν άνω κάτω. Είδαν το ίδιο όνειρο! Επάνω στο χρυσό ποτήρι ήταν η μορφή του Χριστού. Το πράγμα διαδόθηκε πλατιά Σχόλια στο τύπο, χλευασμοί, κοροϊδίες. Τα καταφέραμε όμως.

Έφυγε αποστολή από εργάτες και εθελοντές μαζί με αρχαιολόγους. Ύστερα από τρεις ημέρες βρέθηκαν τα πρώτα ερείπια. Ένα ολόκληρο συγκρότημα κάπου σαράντα εκκλησίες. Κάθε μέρα στον ύπνο τους όλοι έβλεπαν τον Άγιο καβαλάρη, που πρόσταζε:
- Σκάψτε! Σκάψτε! Σκάψτε!

Την τέταρτη νύκτα, όλοι κατόπιν συνεννοήσεως τον ρώτησαν:

- Ποίος είσαι;

Αγρίεψε ο Άγιος και φώναξε δυνατά:

- Μα δεν με ξέρετε; Είμαι ο ΝΤΙΜΙΤΡΙ ΣΑΛΟΥΝΣΚΙ ( ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ) και με έστειλε ο Χριστός κοντά σας, να σας φέρω και πάλι αγάπη και ειρήνη! Την 13 ημέρα, σκάβοντας, βρήκαμε επί τέλους τον μεγαλοπρεπή ναό του, την εικόνα του, καθώς και το Άγιο ποτήρι που βαστούσε στο χέρι ... Σάλος! Μεγάλος σάλος! Ως και ο τύπος έγραψε περί αυτού. Στεγανά όμως. Παραμορφωμένα. Αλλά όλοι μας τώρα ξέρουμε την αλήθεια ..."

 

Ο Άγιος Δημήτριος και η εικόνα του Αγίου

Ο Άγιος Δημήτριος γεννήθηκε περί το 280-284 μ.Χ. και πέθανε το 303 ή το 305 μ.Χ. στη Θεσσαλονίκη και αποτελεί ένα από τους Μεγαλομάρτυρες της Χριστιανοσύνης. Ο Δημήτριος ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας στη Θεσσαλονίκη. Σύντομα ανελίχθηκε στις βαθμίδες του Ρωμαϊκού στρατού με αποτέλεσμα σε ηλικία 22 ετών να φέρει το βαθμό του χιλιάρχου.

Ως αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού κάτω από τη διοίκηση του Τετράρχη (και έπειτα αυτοκράτορα) Γαλερίου Μαξιμιανού, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Διοκλητιανός, έγινε χριστιανός και φυλακίστηκε στην Θεσσαλονίκη το 303, διότι αγνόησε το διάταγμα του αυτοκράτορα Διοκλητιανού «περί αρνήσεως του χριστιανισμού». Μάλιστα λίγο νωρίτερα είχε ιδρύσει κύκλο νέων προς μελέτη της Αγίας Γραφής.

Σύμφωνα με την παράδοση, μέσα στη φυλακή ευλόγησε τον μαθητή του Νέστορα να νικήσει τον ειδωλολάτρη παλαιστή Λυαίο. Η νίκη του Νέστορα εξόργισε τον Γαλέριο και έτσι ο μεν Νέστορας αποκεφαλίστηκε, ο δε Δημήτριος δολοφονήθηκε με λογχισμό στα πλευρά.
Οι συγγραφείς εγκωμίων του Αγίου Δημητρίου, Ευστάθιος Θεσσαλονίκης, Γρηγόριος ο Παλαμάς και Δημήτριος Χρυσολωράς, αναφέρουν ότι το σώμα του Αγίου ετάφη στον τόπο του μαρτυρίου, ο δε τάφος μετεβλήθη σε βαθύ φρέαρ που ανέβλυζε μύρο, εξ ου και η προσωνυμία του Μυροβλήτου.
Στις βυζαντινές εικόνες αλλά και στη σύγχρονη αγιογραφία ο Άγιος Δημήτριος παρουσιάζεται αρκετές φορές ως καβαλάρης με κόκκινο άλογο* να πατά τον άπιστο Λυαίο.
Είναι πολιούχος της Θεσσαλονίκης, όπου βρίσκεται ο ομώνυμος ναός πάνω από τον τάφο του. 

Η εικόνα του Αγίου Δημητρίου       

  

Ο ορθόδοξος αγιογράφος εμπνευσμένος από τις διηγήσεις της ζωής, του μαρτυρίου και των θαυμάτων του αγίου, καθώς και από την υμνολογία και τα διάφορα εγκώμια που έχουν αφιερωθεί στον άγιο Δημήτριο το Μυροβλήτη, συνθέτει τις σχετικές εικόνες.Οι εικόνες

αυτές είναι πολλές, γιατί, όπως παρατηρεί ο αείμνηστος Ανδρέας Ξυγγόπουλος, «ο Μεγαλομάρτυς Δημήτριος είναι ασφαλώς ειςτων ολίγων Αγίων της Ορθοδόξου Εκκλησίας, δια τον οποίον έχουν γραφή αι περισσότεραι ομιλίαι, τα περισσότερα εγκώμια και έχουνσυντεθεί τα περισσότερα στιχουργήματα...

Παράλληλοι προς τηνάφθονον αυτήν φιλολογικήν παραγωγήν είναι και αι πολυάριθμοι απεικονίσεις εις χειρόγραφα, εις εικόνας φορητάς και ειςτοιχογραφίας σκηνών εκ του βίου του Μαρτυρίου και των θαυμάτων του Αγίου. Αι απεικονίσεις αυταί αποτελούν κύκλον ολόκληρον, ένα των ευρυτέρων που εδημιούργησαν οι αγιογράφοι των βυζαντινών και των μετά την Άλωσιν χρόνων».

Οι συνηθέστερες παραστάσεις είναι: Η εικόνα του Αγίου Δημητρίου, ο Άγιος Δημήτριος μπροστά στο Μαξιμιανό, ο Άγιος Δημήτριος στη φυλακή, ο Άγιος Δημήτριος ευλογώντας το Νέστορα, ο ΆγιοςΝέστορας παλαίοντας με το Λυαίο, το Μαρτύριο του Αγίου Δημητρίου, η κοίμηση του Αγίου κ.ά. Από τις παραστάσεις αυτές «η απεικόνισις του Μαρτυρίου του Αγίου είναι περισσότερον διαδεδομένη, όχι μόνον διότι τούτο είναι το σπουδαιότερον από τα γεγονότα της ζωής του, αλλά ακόμη διότι αυτό σχετίζεται στενώς με το ιαματικόν μύρον, τοοποίον ανέβλυζεν από τας πληγάς του. Το θέμα δε τούτο του μύρου ιδαιτέρως τονίζεται εις την υμνολογίαν της εορτής» (Α. Ξυγγόπουλος).

Στις αρχαιότερες παραστάσεις του αγίου Δημητρίου, που βρίσκονται στα μωσαϊκά και τις τοιχογραφίες του ομώνυμου ναού της Θεσσαλονίκης, ο άγιος παριστάνεται όρθιος, με τα χέρια υψωμένα σε σχήμα δέησης, ντυμένος την υπατική στολή του (χλαμύδα λευκή). Με τηνπάροδο του χρόνου η στολή μεταβάλλεται. Ο άγιος εμφανίζεται με πανοπλία και αργότερα με χιτώνα και μανδύα.

Επειδή όμως ο άγιος Δημήτριος είναι ένας από τους στρατιωτικούς και συγχρόνως προστάτης της Θεσσαλονίκης, που πολλές φορές έσωσε από διάφορους κινδύνους, οι παραστάσεις, στις οποίες ο άγιος εικονίζεται στρατιωτικός, είτε πεζός είτε καβαλάρης, είναι συνηθισμένες στην ορθόδοξη αγιογραφία.

 Ο Άγιος Δημήτριος έφιππος

Στην εικόνα αυτή ο άγιος Δημήτριος παρουσιάζεται καβαλάρης με στρατιωτική στολή πάνω σε κόκκινο άλογο φονεύοντας με το δόρυ του τον τσάρο των Βουλγάρων Σκυλογιάννη. Πρόκειται για το θαύμα που έγινε τον Οκτώβριο του 1207 έξω από τα τείχη της Θεσσαλονίκης.

Ο τσάρος των Βουλγάρων Ιωαννίτζης που οι Βυζαντινοί αποκαλούσαν Σκυλογιάννη, φονεύτηκε κατά την παράδοση από τον άγιο Δημήτριο, όταν εκείνος πολιορκούσε τη Θεσσαλονίκη. Στο πρόσωπο του αγίου Δημητρίου η Θεσσαλονίκη βλέπει πάντοτε τον προστάτη της, το στήριγμά της. (Ηαπελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους το 1912 συνέπεσε με την ημέρα της γιορτής του αγίου μας).

Δίκαια ο άγιος Δημήτριος αποκαλείται από τον υμνωδό της Εκκλησίας «ο μέγας φρουρός της Θεσσαλονίκης, ο ρύστης εν τοις κινδύνοις ο εξαίρετος, πρόμαχος ο κράτιστος» (Κανώνδεύτερος). Σ' έναν άλλο Κανόνα, που συνέθεσε ο Συμεών Θεσσαλονίκης, ο άγιος Δημήτριος φέρεται να λέει στην προστατευόμενή του πατρίδα Θεσσαλονίκη' «...μη φοβού ουν, πατρίς μου, εμέ κατέχουσα, τους εχθρούς σου γαρ πάντας πατάξω εν Χριστώ και φυλάξω σε την τιμωσανμε».

Δίκαια παρατηρήθηκε, πως από όλες τις εικόνες του Αγίου Δημητρίου, η εικόνα του έφιππου αγίου αγαπήθηκε περισσότερο, γιατί ενσαρκώνει τα ελληνικά ιδεώδη της παλληκαριάς και της λεβεντιάς. Στη συνείδηση των πιστών ο άγιος Δημήτριος δεν έιναι μόνο, κατά τον υμνωδό, «κρηπίς ακατάβλητος και θεμέλιος άρρηκτος και πολιούχος, οικιστής και υπέρμαχος» της πόλεως της Θεσσαλονίκης και «εν πολλοίς και πολλάκις κινδύνοις χαλεποίς των Θεσσαλονικέων προϊστάμενος», αλλά και ομέγας υπέρμαχος της οικουμένης.

Για τούτο ψάλλει η Εκκλησία μας:

 «Μέγαν εύρατο εν τοις κινδύνοις, σε υπέμαχον η οικουμένη, αθλοφόρετα έθνη τροπούμενον. Ως ουν Λυαίου καθείλες την δύναμιν, εν τω σταδίω θαρρύνας τον Νέστορα, ούτως Άγιε, μεγαλομάρτυς Δημήτριε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος» (απολυτίκιο του αγίου)