Κάντανος, ένα μικρό χωριό της Κρήτης, στο Νομό
Χανίων, έμελλε να γίνει ένα από τα μνημεία της ναζιστικής θηριωδίας κατά
τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο.
Οι κάτοικοί της, των γύρω χωριών, αλλά και πολλοί από
την επαρχία Σελίνου, αν και ήξεραν ποιο θα ήταν το τίμημα που θα
πλήρωναν, αποφάσισαν ν΄ αντισταθούν και να θυσιαστούν στην επέλαση των
ναζί.
Με λίγα και ακατάλληλα όπλα, αμύνονται μαχόμενοι στις
23 Μαΐου 1941 στα Φλώρια και στις 24 και 25 Μαΐου 1941 πιο οργανωμένα
και με περισσότερες δυνάμεις στο φαράγγι της Καντάνου, όπου μετά από
σφοδρή μάχη, σκοτώνονται πολλοί Γερμανοί. Τη Δευτέρα 2 Ιουνίου αρχίζει ο
ανελέητος βομβαρδισμός του χωριού, ενώ στη συνέχεια τα τμήματα που
μπήκαν στο χωριό, έκαψαν και ισοπέδωσαν όλα τα σπίτια. Ολοκαύτωμα. Οι
ναζί συγκεντρώνουν τους κατοίκους και αρχίζουν τις εκτελέσεις. Στις 3
Ιουνίου 1941, οι ναζί είχαν κάψει και ισοπεδώσει την Κάντανο,
εκδικούμενοι για την αντίσταση που συνάντησαν από τους κατοίκους της έξω
από το Δημοτικό Σχολείο.
Τρείς επιγραφές άφησαν οι ναζί στην Κάντανο, μοναδικά
ιστορικά μνημεία σε όλη την Ευρώπη, καθώς οπουδήποτε κι αν κατέστρεψαν,
δεν άφησαν γραπτά την απόδειξη του εγκλήματός τους, αλλά και δεν
τόνισαν τόσο πολύ την αντίσταση που συνάντησαν.
Στις δύο πινακίδες – επιγραφές που τοποθέτησαν οι
ναζί στις εισόδους της Καντάνου από Χανιά και από Παλαιόχωρα, η πρώτη
αναφέρει «Δια την κτηνώδη δολοφονίαν Γερμανών αλεξιπτωτιστών, αλπινιστών
και του μηχανικού από άνδρας, γυναίκας και παιδιά και παπάδες μαζύ και
διότι ετόλμησαν να αντισταθούν κατά του μεγάλου Ράιχ κατεστράφη την
3-6-1941 κ Κάνδανος εκ θεμελίων, δια να μην επαναοικοδομηθεί πλέον ποτέ»
ενώ η δεύτερη αναφέρει «ως αντίποινων των από οπλισμένων ανδρών και
γυναικών εκ των όπισθεν δολοφονηθέντων Γερμανών στρατιοτόν κατεστράφη η
Κάνδανος».
Τέλος, το περιεχόμενο στην τρίτη μαρμάρινη πλάκα που
έφεραν οι κατακτητές το 1943 προοριζόμενη προφανώς για το μνημείο που θα
κατασκεύαζαν αναφέρει «Εδώ υπήρχε η κάνδανος κατεστράφη προς εξιλασμόν
της δολοφονίας 25 Γερμανών στρατιωτικών»
πηγή
